న్యూఢిల్లీ: ఇరాన్ అణు కేంద్రాలపై అమెరికా దాడి చేయడంతో మధ్యప్రాచ్య సంక్షోభాన్ని తీవ్రమైంది. ఫలితంగా ఇంధన మార్కెట్లకు అంతరాయం కలుగుతుందనే ఆందోళనల మధ్య నేడు ఆసియా మార్కెట్లు పతనమయ్యాయి చమురు ధరలు ఐదు నెలల గరిష్ట స్థాయికి చేరుకున్నాయి. ఇరాన్ ప్రపంచంలో తొమ్మిదవ అతిపెద్ద చమురు ఉత్పత్తి దేశం, రోజుకు దాదాపు 3.3 మిలియన్ బ్యారెళ్ల ఉత్పత్తి చేస్తుంది.
ఆ మొత్తంలో దాదాపు సగం ఇరాన్ దేశమే ఎగుమతి చేస్తుంది. మిగిలిన మొత్తాన్ని దేశీయ వినియోగం కోసం వాడుకుంటుంది. ఒకవేళ టెహ్రాన్ ప్రతీకారం తీర్చుకోవాలని నిర్ణయించుకుంటే, ప్రపంచ చమురు ఉత్పత్తిలో ఐదవ వంతు కలిగి ఉన్న వ్యూహాత్మక హార్ముజ్ జలసంధిని మూసివేయడం దాని వద్ద ఉన్న మార్గం ఒకటి అని పరిశీలకులు అంటున్నారు.
చమురు ధరలు 2 శాతానికి పైగా పెరిగాయి, ఇది జనవరి తర్వాత అత్యధికం. బ్రెంట్ సాపేక్షంగా 2.7 శాతం పెరిగి బ్యారెల్‌కు $79.12 వద్ద ఉంది, US ముడి చమురు 2.8 శాతం పెరిగి $75.98కి చేరుకుంది.
ఇరాన్ అణు కేంద్రాలపై అమెరికా దాడులకు టెహ్రాన్ ప్రతీకారం తీర్చుకుంటుందని పెట్టుబడిదారులు ఆత్రుతగా ఎదురుచూస్తుండటంతో, వారాంతపు సంఘటనలను వ్యాపారులు జీర్ణించుకోవడంతో ఆసియా స్టాక్‌లు కూడా క్షీణించాయి. అస్థిర ప్రాంతంలో ఘర్షణ పెరుగుతుందనే భయాలు పెరుగుతున్నందున ఇరాన్ మధ్యప్రాచ్యంలోని అమెరికా స్థావరాలను బెదిరించింది.
అమెరికాలోని షేర్ మార్కెట్లు కొంత పర్వాలేదనిపించాయి. S&P 500 ఫ్యూచర్స్ 0.5 శాతం మధ్యస్థంగా, నాస్‌డాక్ ఫ్యూచర్స్ 0.6 శాతం పడిపోయాయి.
ఆసియా మార్కెట్లో, టోక్యో కీలకమైన నిక్కీ ఇండెక్స్ విరామ సమయంలో 0.6 శాతం క్షీణించింది, హాంకాంగ్ 0.4 శాతం, షాంఘై ఫ్లాట్‌గా ఉన్నాయి. సియోల్ 0.7 శాతం, సిడ్నీ 0.8 శాతం పడిపోయాయి. జపాన్ వెలుపల MSCI ఆసియా-పసిఫిక్ షేర్ల విస్తృత సూచిక కూడా 0.5 శాతం పడిపోయింది.
యూరప్‌లో, EUROSTOXX 50 ఫ్యూచర్స్ 0.7 శాతం నష్టపోయాయి, అయితే FTSE ఫ్యూచర్స్ 0.5 శాతం, DAX ఫ్యూచర్స్ 0.7 శాతం పడిపోయాయి. యూరప్, జపాన్ దిగుమతి చేసుకున్న చమురు, LNG పై ఎక్కువగా ఆధారపడుతున్నాయి, అయితే యునైటెడ్ స్టేట్స్ నికర ఎగుమతిదారు.
కమోడిటీ మార్కెట్లలో, బంగారం 0.1 శాతం తగ్గి ఔన్సుకు $3,363 కు చేరుకుంది. అదే సమయంలో, డాలర్ జపనీస్ యెన్‌పై 0.3 శాతం పెరిగి 146.48 యెన్‌లకు చేరుకోగా, యూరో 0.3 శాతం తగ్గి 1.1481 డాలర్లకు చేరుకుంది. డాలర్ ఇండెక్స్ 0.17 శాతం పెరిగి 99.078 కు చేరుకుంది.
ట్రెజరీల సాంప్రదాయ భద్రతకు తొందరపడే సూచనలు కూడా లేవు, 10 సంవత్సరాల దిగుబడి 2 బేసిస్ పాయింట్లు పెరిగి 4.397 శాతానికి చేరుకుంది.
మరింత అస్థిరత
హోర్ముజ్ జలసంధిని మూసివేయడం ద్వారా ఇరాన్ అమెరికాపై ప్రతీకారం తీర్చుకుంటుందనే భయాలు పెరుగుతున్న నేపథ్యంలో మార్కెట్ భాగస్వాములు ధరల పెరుగుతాయని ఆశిస్తున్నారు. టెహ్రాన్ గతంలో జలసంధిని మూసివేస్తామని బెదిరించింది కానీ ఆ చర్యను ఎప్పుడూ అనుసరించలేదు. కానీ, అమెరికా దాడుల తరువాత, ఇరాన్ పార్లమెంట్ జలసంధిని మూసివేసే చర్యను ఆమోదించిందని ఇరాన్ ప్రెస్ టీవీ నివేదించింది.
టెహ్రాన్ తన అణు ఆశయాలను తగ్గించినందున ఇప్పుడు వెనక్కి తగ్గవచ్చని లేదా పాలన మార్పు కూడా అక్కడ తక్కువ శత్రు ప్రభుత్వాన్ని అధికారంలోకి తీసుకురావచ్చని ఆశావాదులు ఆశిస్తున్నారు.
అయితే, ఈ ప్రాంతంలో గతంలో పాలన మార్పు ఎపిసోడ్‌లు సాధారణంగా చమురు ధరలు 76 శాతం వరకు పెరగడానికి, కాలక్రమేణా సగటున 30 శాతం పెరగడానికి దారితీశాయని JPMorgan విశ్లేషకులు హెచ్చరించారు.
“హార్ముజ్ జలసంధిని మూసివేస్తే బ్రెంట్ చమురు కనీసం $100/bblకి చేరుకుంటుంది” అని కామన్వెల్త్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఆస్ట్రేలియాలోని వస్తువుల విశ్లేషకుడు వివేక్ ధార్ రాయిటర్స్‌తో అన్నారు.
