న్యూఢిల్లీ: బీహార్‌లో ఓటర్ల జాబితాల ప్రత్యేక ఇంటెన్సివ్ సవరణను నిర్వహించాలన్న ఎన్నికల కమిషన్ చర్యకు వ్యతిరేకంగా అనేక సవాళ్లను విన్న సుప్రీంకోర్టు జూలై 10న ఎన్నికల సంఘాన్ని ఆధార్ కార్డు, ఓటరు గుర్తింపు కార్డు, రేషన్ కార్డులను అంగీకరించడాన్ని పరిగణించమని కోరింది.
కాగా, ఈ కోర్టు ముందు ప్రజా ప్రయోజన వ్యాజ్యాలతో సహా ఈ పిటిషన్ల సమూహంలో ఒక ముఖ్యమైన ప్రశ్న లేవనెత్తారు. పిటిషనర్లు వాదించే ప్రశ్న ప్రజాస్వామ్యం పనితీరు మూలానికి వెళుతుంది.
పిటిషనర్ల కేసు ఏమిటంటే, భారత ఎన్నికల కమిషన్ 24.06.2025 నాటి స్పెషల్ ఇంటెన్సివ్ రివిజన్ (‘SIR’) అనే ఉత్తర్వు ద్వారా ఎన్నికల జాబితా కొనసాగుతున్న కసరత్తు భారత రాజ్యాంగంలోని 5వ ఆర్టికల్ 14, 21, 324, 325, 326 కింద బీహార్‌లోని ఓటర్ల ప్రాథమిక హక్కులను ఉల్లంఘిస్తుంది,
ఇది ప్రజాప్రాతినిధ్య చట్టం- 1950 లో రూపొందించిన నియమాలను, ముఖ్యంగా ఓటర్ల నమోదు నియమాలు, 1960ని కూడా ఉల్లంఘిస్తుందని పిటిషనర్లు చెబుతున్నారు. పిటిషనర్ల మరో వాదన ఏమిటంటే, భారత ఎన్నికల కమిషన్ 24.06.2025 నాటి ఉత్తర్వులో 11 పత్రాల జాబితా ఉంది. ఒక నిర్దిష్ట నియోజకవర్గంలో ఓటు నమోదుకు కాబోయే ఓటరు ఈ పత్రాలలో ఒకదాన్ని సమర్పించాలి.
అయినప్పటికీ, ఈ 11 పత్రాలలో ఏవీ లేకపోవడం వల్ల అనర్హులుగా మారే చాలా మంది నిజమైన ఓటర్లు ఉండవచ్చు. మరోవైపు, భారత ఎన్నికల కమిషన్‌కు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్న సీనియర్ న్యాయవాది శ్రీ రాకేష్ ద్వివేది, చివరిసారిగా బీహార్‌లో ఓటర్ల జాబితాల ఇంటెన్సివ్ సవరణ 2003 సంవత్సరం నాటికే జరిగిందని, ప్రస్తుతం ఇంటెన్సివ్ సవరణ అవసరమని వాదించారు, ఇది ప్రజాప్రాతినిధ్య చట్టం, 1950లోని సెక్షన్ 21(3)తో పాటు ఆర్టికల్ 326, దానిలో రూపొందించిన నియమాల ప్రకారం కూడా తప్పనిసరి.
భారత ఎన్నికల కమిషన్ చట్టం ఆదేశాన్ని మాత్రమే అనుసరిస్తోంది. సంక్షిప్తంగా, పిటిషనర్లు ప్రశ్నించేదేమిటంటే…
ఎ) స్పెషల్ ఇంటెన్సివ్ సవరణ చేపట్టడానికి ఎన్నికల కమిషన్ అధికారాలు;
బి) ఓటరు జాబితా సవరణ చేపట్టబడుతున్న విధానం;
సి) బీహార్ రాష్ట్ర అసెంబ్లీ ఎన్నికలు నవంబర్ 2025 లో జరగనున్నందున,
నోటిఫికేషన్లు వారాల ముందుగానే వస్తాయనే వాస్తవాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుని,
డ్రాఫ్ట్ ఓటరు జాబితా తయారీ, అభ్యంతరాలు మొదలైన వాటి తయారీకి ఇచ్చిన కాలక్రమం., ఈ విషయంపై విచారణ అవసరం. అందువల్ల ఈ పిటిషన్లన్నింటిలోనూ మేము నోటీసు జారీ చేస్తాము, వీటిని 28.07.2025 న తిరిగి ఇవ్వవచ్చు. భారత ఎన్నికల సంఘం నోటీసును ఆమోదించింది. 21.07.2025 న లేదా అంతకు ముందు భారత ఎన్నికల సంఘం కౌంటర్ అఫిడవిట్ దాఖలు చేయనివ్వండి. ఏదైనా ఉంటే, 28.07.2025 లోపు రిజాయిండర్ అఫిడవిట్ దాఖలు చేయాలి.
ఓటర్ల ధృవీకరణ కోసం ఎన్నికల సంఘం పరిగణించాల్సిన పత్రాలు 11 పత్రాలను సూచిస్తాయని రాకేష్ ద్వివేది సూచించారు.,
కానీ ఈ జాబితా సమగ్రమైనది కానందున, మా ప్రాథమిక అభిప్రాయం ప్రకారం, భారత ఎన్నికల కమిషన్ ఈ క్రింది మూడు పత్రాలను కూడా పరిగణనలోకి తీసుకుంటే అది న్యాయ ప్రయోజనాలకు ఉపయోగపడుతుంది (24.06.2025 నాటి ఆర్డర్‌లో పేర్కొన్న 11 పత్రాలు కాకుండా), అంటే, A) ఆధార్ కార్డ్; B) భారత ఎన్నికల కమిషన్ స్వయంగా జారీ చేసిన ఓటర్ల ఫోటో గుర్తింపు కార్డు (EPIC), C) రేషన్ కార్డ్. పైన పేర్కొన్న పరిశీలనల దృష్ట్యా, ఎన్నికల కమిషన్ ప్రస్తుతం చట్టానికి అనుగుణంగా ముందుకు సాగవచ్చు.
ఈ కేసులు డ్రాఫ్ట్ ఓటర్ల జాబితా నోటిఫికేషన్ కోసం షెడ్యూల్ చేయబడిన తేదీ అయిన ఆగస్టు 1, 2025 కంటే ముందు కోర్టు ముందు విచారణకు వస్తాయి కాబట్టి, ప్రస్తుతం ప్రకటన మధ్యంతర స్టే దరఖాస్తులపై ఎటువంటి ఉత్తర్వులు జారీ చేయడానికి ఎటువంటి అవకాశం లేదు. ఈ దశలో పిటిషనర్లు ఏ సందర్భంలోనూ స్టే కోసం ఒత్తిడి చేయరు.
ఎన్నికల కమిషన్ సమాధానం ఆధారంగా, పిటిషనర్లు తదుపరి జాబితా తేదీపై స్టే కోసం తమ అభ్యర్థనను ఒత్తిడి చేయడానికి ఎల్లప్పుడూ స్వేచ్ఛను కలిగి ఉంటారు. ఈ విషయాన్ని 28.07.2025న తగిన కోర్టు ముందు జాబితా చేయనివ్వండి.
న్యాయమూర్తి సుధాన్షు ధులియా, జోయ్‌మల్య బాగ్చి ఇచ్చిన ఉత్తర్వును కింద ఇచ్చిన లింక్ ద్వారా ఓపెన్ చేయండి.
