న్యూఢిల్లీ: జాతి హింసతో అతలాకుతలమైన మణిపూర్‌లో ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ ఎట్టకేలకు పర్యటించడానికి సిద్ధమయ్యారు. 2023 మేలో సరిహద్దు రాష్ట్రంలో హింస చెలరేగిన రెండు సంవత్సరాల తర్వాత ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోడీ మణిపూర్‌కు స్వల్పకాలిక పర్యటన ఖరారైంది.
మోడీ మణిపూర్ పర్యటనను రాద్ధాంతం చేయొద్దని బిజెపి కోరుకుంటోంది, కానీ అక్కడ చోటుచేసుకున్న హింసాత్మక ఘఠనల గురించి అందరికీ తెలిసిందే. అల్లర్లు జరిగిన వారాల వ్యవధిలోనే లోక్‌సభ ప్రతిపక్ష నాయకుడు రాహుల్ గాంధీ సహాయ శిబిరాలను సందర్శించి బాధితులను కలిశారు. దీనికి విరుద్ధంగా… రాష్ట్రం కాలిపోతున్నప్పుడు మోడీ నెలల తరబడి మౌనంగా ఉన్నారు, అత్యవసర పరిస్థితుల్లోనూ మణిపూర్‌ను సందర్శించడానికి కూడా మోడీ ప్రయత్నించలేదు. ఫలితంగా 2024 లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో మణిపూర్‌లోని రెండు సీట్లలోనూ బీజేపీ ఘోరంగా ఓడిపోయింది. ఆ రెండు స్థానాలను కాంగ్రెస్ కైవసం చేసుకుంది.
2017లో మణిపూర్‌లో “రాష్ట్రంలో శాంతిని నెలకొల్పలేని వారికి పరిపాలించే హక్కు లేదు” అని మోడీ అహంకారపూరిత ప్రకటనలు చేశాడు. ఈ మాటలు ఇప్పుడు అర్థరహితంగా అనిపిస్తున్నాయి. ఎందుకంటే ఆయన ప్రభుత్వం ఉద్దేశపూర్వకంగా నిష్క్రియాత్మకంగా ఉండటం వల్ల సంక్షోభం మరింత దిగజారిపోయింది, ప్రధానమంత్రి రాజకీయంగా తప్పించుకోలేని పరిస్థితికి చేరుకున్న తర్వాత మాత్రమే ఆయన మణిపూర్‌లో పర్యటిస్తున్నారు. అయితే ఆ రాష్ట్రాన్ని పీడిస్తున్న సమస్యలు మాత్రమే అలాగే ఉన్నాయి.
ఆయుధాలు తిరిగి ఇవ్వలేదు
హింస ప్రారంభంలో మెజారిటీ మిలీషియా గ్రూపులు రాష్ట్ర రాజధానిలోని రాష్ట్ర ఆయుధశాలల నుండి తీసుకున్న ఆయుధాల సమస్య పరిష్కారం కాలేదు. AK-47ల నుండి మోర్టార్ల వరకు 6,000 కంటే ఎక్కువ అధునాతన ఆయుధాలు మే 2023లో దోపిడీకి గురయ్యాయి. దీంతో ఆ రాష్ట్రంలో శాంతి ఒక ఎండమావిగానే మిగిలిపోయింది.
బాధితులకు దక్కని న్యాయం
ముఖ్యంగా కుకి-జో వర్గాలలో బాధితులు న్యాయాన్ని ఒక కేవలం ఓ నినాదంగా చూస్తారు. లైంగిక హింస, దహనం వంటి దారుణాలకు సంబంధించిన వీడియో ఆధారాలు బహిరంగంగా అందుబాటులో ఉన్నప్పటికీ, చాలా తక్కువ మందికి శిక్ష విధించారు. కేంద్ర ప్రభుత్వ దర్యాప్తు సంస్థలు నేరస్థులను పట్టుకోవడంలో విముఖత ప్రదర్శించాయి. పార్లమెంటులో “కఠినమైన చర్యలు” తీసుకుంటామని హామీ ఇచ్చారు కానీ బాధ్యులపై ఎటువంటి ప్రభావం చూపలేదు, దుఃఖిస్తున్న కుటుంబాలు కనీస గుర్తింపు కోసం కూడా వేడుకోవలసి వస్తుంది.
బాధితులకు న్యాయం అందించకుండా… శాంతి కోసం అన్వేషించడం వ్యర్థం. మణిపూర్‌లో మోడీ ప్రకటించిన కొన్ని అభివృద్ధి ప్రాజెక్టుల ద్వారా వాటిని భర్తీ చేయలేము.
జాతి ప్రాతిపదికన రాష్ట్రం విభజితమైంది
మణిపూర్ నేడు విభజన జరిగిన రాష్ట్రంలా ఉంది. సెంట్రల్ రిజర్వ్ పోలీస్ ఫోర్స్, అస్సాం రైఫిల్స్ సిబ్బంది ఇప్పుడు ప్రధానంగా మైతీలు ఎక్కువగా ఉంటున్న ఇంఫాల్ లోయ, కుకీలు మెజారిటీగా ఉన్న చుట్టుపక్కల కొండల మధ్య జాతి సరిహద్దును కాపాడుతున్నారు. మోదీ ప్రభుత్వం ఈ బాల్కనైజేషన్‌కు లొంగిపోయింది, ప్రధానమంత్రి స్వయంగా అన్ని వర్గాలను ముందుగా ఏకతాటిపైకి తీసుకురావడానికి సాహసోపేతమైన రాజకీయ చర్య తీసుకోవడానికి బదులుగా రెండు వేర్వేరు ప్రదేశాలను సందర్శించడం ద్వారా విభజిత రాష్ట్రాన్ని మంజూరు చేసినట్లైంది.
బిరేన్ సింగ్ ఆడియో కేసు
సుప్రీంకోర్టు నవంబర్‌లో ఎన్. బిరేన్ సింగ్ ఆడియో రికార్డింగ్ కేసును తదుపరి విచారించనుంది. హింసను ప్రోత్సహించడంలో, మైటీ గ్రూపులు ఆయుధాలను దోచుకోవడానికి అనుమతించడంలో మాజీ ముఖ్యమంత్రి పాత్రను ఈ టేపులు వెల్లడిస్తాయని అనుకుంటున్నారు. అయితే ఫోరెన్సిక్ జాప్యాలు, కేంద్ర ప్రభుత్వం నిస్సహాయతపై అత్యున్నత న్యాయస్థానం తన నిరాశను వ్యక్తం చేసినప్పటికీ…నిందితులను రక్షించడం బీజేపీ వెనక్కి తగ్గంలేదు. కలహాలతో బాధపడుతున్న మణిపూర్‌లో నిజమైన సయోధ్య వైపు వెళ్లడంలో ఈ పక్షపాత రాజకీయాలు ప్రధాన అడ్డంకిగా ఉన్నాయి.
సరిహద్దు కంచె
రత్-మయన్మార్ మధ్య ఉన్న అంతర్జాతీయ సరిహద్దుకు మోడీ ప్రభుత్వం కంచె వేయనున్నది. ఆయుధాలు, మందుగుండు సామాగ్రి, మాదక ద్రవ్యాల అక్రమ రవాణాతోపాటు చొరబాట్లకు ఈ సరిహద్దు పరిపాటిగా మారింది. ఈ నేపథ్యంలో వీటిని నియంత్రించేందుకు మణిపూర్ మయన్మార్ సరిహద్దులో ఫెన్సింగ్ నిర్మాణం జరుగుతోంది. అయితే సమాజాలలో జాతి, సాంస్కృతిక సంబంధాలకు ఈ కంచె నిర్మాణం అడ్డంకిగా మారుతుందని నాగాలు, కుకీలు నిరసనలకు దిగారు. అయినా మోడీ ప్రభుత్వం అసంతృప్తుల మనసులను గెలవకుండా మొండిగా ముందుకెళుతోంది.
నాగా ఒప్పందం అమలు
మణిపూర్‌లో రెండవ అతిపెద్ద జాతి సమూహం నాగాలు… ఇటీవలి వారాల్లో తమ అసంతృప్తిని బిగ్గరగా వ్యక్తం చేస్తున్నారు. 2015లో నాగా గ్రూపులతో మోడీ చేసుకున్న ఒప్పందం ఇప్పుడు వైఫల్యానికి మచ్చుతునక. దాదాపు దశాబ్దం తర్వాత కూడా ఎటువంటి పరిష్కారం కనిపించడం లేదు. బదులుగా, చర్చలు అర్థరహితంగా మారుతున్నాయి. నాగాలలో అశాంతిని రేకెత్తిస్తున్నాయి. వారు ఇప్పుడు మోడీ మాటపై నమ్మకం కోల్పోయారు.
గసగసాల సాగు సంక్షోభం
ఈ ప్రాంతం అంతర్జాతీయ మాదకద్రవ్య వ్యాపారంలో చిక్కుకోవడం మరింత తీవ్రమైంది. గసగసాల సాగుపై ఆధారపడిన సమాజాలకు నిజమైన పరిష్కారాలను రూపొందించే బదులు, మొత్తం జాతి సమూహాలను నేరస్థులుగా ముద్ర వేసింది.
ఇంటర్నెట్ షట్‌డౌన్‌లు
మణిపూర్… భారతదేశంలోనే అతి ఎక్కువ రోజులు ఇంటర్నెట్ బ్లాక్‌అవుట్‌ను భరించింది. డిజిటల్ యుగంలో ఇంటర్నెట్ షట్‌డౌన్‌లు కమ్యూనికేషన్‌లను స్తంభింపజేశాయి, జర్నలిస్టులను నోరు మూయించాయి. మానవ హక్కుల ఉల్లంఘనలు బయటి ప్రపంచానికి వెల్లడి కాకుండా ఆగిపోయాయి.
ఈ చర్యలు క్రమశిక్షణ కాదు, అణచివేతకు సంబంధించినవి, 21వ శతాబ్దంలో కూడా ఇంటర్నెట్‌పై నియంత్రణ విధించడం ప్రభుత్వ నియంతృత్వ ధోరణికి నిదర్శనం. ఇది విద్య, ప్రభుత్వ సేవలను అందించడంపై ప్రభావం చూపుతుంది, అంతేకాకుండా రాష్ట్ర ప్రజలు ఎదుర్కొంటున్న మానసిక గాయాన్ని తగ్గించడానికి అన్ని మార్గాలను మూసివేస్తుంది.
పునరావాస సంక్షోభం
60,000 మందికి పైగా ప్రజలు సహాయ శిబిరాల్లో చిక్కుకుపోయారు, వారికి ఇంటికి వెళ్ళే మార్గం స్పష్టంగా లేదు. గ్రామాలు ధ్వంసమయ్యాయి; వందలాది చర్చిలు దహనం అయ్యాయి. ప్రభుత్వ ప్రతిస్పందన అంతంతమాత్రంగానే ఉంది, పెద్ద ఎత్తున పునరావాసం, సయోధ్య కోసం ఎటువంటి స్థిరమైన విధానం లేదు. పౌరులు నిస్సహాయంగా మిగిలిపోయారు.
మొత్తంగా మణిపూర్‌లో హింస ప్రారంభమైనప్పటి నుండి మోడీ మొదటి పర్యటన రాజకీయ దృక్పథంలో ఒక కసరత్తుగానే చూడాలి తప్ప మానవతా విపత్తుకు ప్రతిస్పందన కాదు. మణిపూర్‌కు ఆయన ఇచ్చిన ఏకైక సందేశం నెలల తరబడి నిశ్శబ్దం మాత్రమే.
మణిపూర్ రాష్ట్రానికి అక్కడి ప్రజలను విలువైనదిగా భావించే నాయకత్వం అవసరం, బంటులుగా కాదు. పైన పేర్కొన్న గాయాలు… వైఫల్యాలు… దశలవారీ సందర్శనలు, ఖాళీ ప్రకటనలతో నయం కావు. వారు జవాబుదారీతనం కోరుతున్నారు. మరి వీటిపై మోడీ ప్రభుత్వం ఎటువంటి చర్యలు తీసుకుంటుందో చూడాలి.
