హైదరాబాద్‌: శ్రీశైలం ఎడమగట్టు టన్నెల్‌ పైభాగం కూలి…ఎనిమిది మంది కార్మికులు లోపల చిక్కుకుపోయిన 15 రోజుల తర్వాత, కేవలం టన్నెల్-బోరింగ్ మెషిన్ ఆపరేటర్ గురుప్రీత్ సింగ్‌ మృతదేహాన్ని మాత్రమే బయటికి తీయగలిగారు.

ఫిబ్రవరి 22న సొరంగం కూలిన తర్వాత లోపల చిక్కుకున్న ఎనిమిది మందిలో ఈయన ఒకరు. 48 గంటలకు పైగా రెస్క్యూ ఆపరేషన్‌ తర్వాత సింగ్ మృతదేహాన్ని బయటకు తీశామని సీనియర్ అధికారి తెలిపారు. కాగా, నాగర్ కర్నూల్‌లోని SLBC సొరంగం ప్రాజెక్టులో ఫిబ్రవరి 22న కూలిపోయినప్పటి నుండి సహాయక చర్యలు కొనసాగుతున్నాయి.

గురుప్రీత్ సింగ్‌ ఎడమ చెవిపోగు, కుడి చేతిలో ఉన్న పచ్చబొట్టు ఆధారంగా మాత్రమే సింగ్‌ను గుర్తించగలిగారు. నాగర్ కర్నూల్ సివిల్ ఆసుపత్రిలో పోస్ట్‌మార్టం, ఇతర ప్రక్రియల తర్వాత అతని మృతదేహాన్ని ప్రత్యేక అంబులెన్స్‌లో పంజాబ్‌లోని అతని స్వస్థలానికి పంపారు.
మిగిలిన కార్మికుల కోసం అన్వేషణ కొనసాగుతోంది

రెస్క్యూ ఆపరేషన్‌లో ఏమి జరుగుతోంది?

రెస్క్యూ ఆపరేషన్‌లను నిర్వహించడానికి ప్రసిద్ధి చెందిన దేశంలోని అగ్రశ్రేణి సంస్థల నుండి 200 మందికి పైగా సిబ్బంది సొరంగం లోపల 24 గంటలూ పనిచేస్తున్నారు. త్వరలోనే మిగతా మృతదేహాలను వెలికితీస్తామని రెస్క్యూ సిబ్బంది ఆశిస్తున్నారు.

అయినప్పటికీ, లోపల చిక్కుకున్న వారి గురించి ఎటువంటి సమాచారం లేదు. దాదాపు 10 రోజుల క్రితం, నీటిపారుదల మంత్రి ఎన్ ఉత్తమ్ రెడ్డి మాట్లాడుతూ చిక్కుకున్న వారిలో జీవించి ఉండే అవకాశాలు దాదాపు ఒక్క శాతం అని అన్నారు.

నేషనల్ డిజాస్టర్ రెస్పాన్స్ ఫోర్స్ (ఎన్‌డిఆర్‌ఎఫ్), ఇండియన్ ఆర్మీ, నేవీ నిపుణులు, కేరళ పోలీసుల నుండి కుక్కలు, రోబోలు, ఆపరేషన్‌లో మోహరించిన ఇతర అధునాతన సాంకేతిక పరిజ్ఞానం అంతా బురద, ఉబికి వస్తున్న నీటి ప్రవాహం వంటి సవాళ్లను ఎదుర్కొన్నారు.

వాయనాడ్‌లో జూలైలో కొండచరియలు విరిగిపడటంతో బెల్జియంలోని మాలినోయిస్ జాతికి చెందిన కుక్కలు 15 అడుగుల లోతు నుండి కూడా వాసనలను గుర్తించగలవు. శుక్రవారం మానవ ఉనికికి అవకాశం ఉన్న రెండు ప్రదేశాలను గుర్తించాయి. గుర్తించిన ప్రదేశాలలో సిల్ట్‌ను తొలగించడానికి రెస్క్యూ బృందాలు పనిచేశాయి.

ప్రభుత్వం ముందస్తు హెచ్చరికలను విస్మరించిందా?

ఇటీవల, BRS నాయకుడు కె. తారక రామారావు ముఖ్యమంత్రి రేవంత్ రెడ్డి ప్రభుత్వం SLBC సొరంగం ప్రమాదకరమైన భౌగోళిక పరిస్థితుల గురించి నిపుణుల హెచ్చరికలను విస్మరించిందని ఆరోపించారు. సొరంగం స్థలాన్ని “రెడ్ జోన్”గా వర్గీకరించిన రెండు నిపుణుల నివేదికలను KTR ఉదహరించారు.

జైప్రకాష్ అసోసియేట్స్ లిమిటెడ్, స్విస్ సంస్థ అంబర్గ్ టెక్ AG చేసిన 2022 టన్నెల్ సీస్మిక్ ప్రిడిక్షన్ (TSP) సర్వే 13.88 కి.మీ, 13.91 కి.మీ మధ్య ఫాల్ట్ జోన్ గురించి హెచ్చరించిందని, బలహీనమైన రాతి నిర్మాణాలు,తీవ్రమైన నీటి లీకేజీ ప్రమాదాలను హైలైట్ చేసిందని ఆయన అన్నారు. ఇటీవలి సొరంగం కూలిన ఘటన ఈ జోన్‌లోనే జరిగింది.

2022లో నిర్వహించిన ప్రత్యేక భౌగోళిక సర్వేలో భద్రతా సమస్యలు తలెత్తాయని BRS నాయకుడు చెప్పారు. ఉపరితల పరిస్థితులను తగినంతగా అంచనా వేయకుండానే సొరంగం నిర్మాణం ప్రారంభమైందని ఆ అధ్యయనం తేల్చిందని KTR అన్నారు.

ది ఇండియన్ ఎక్స్‌ప్రెస్ ఉటంకించిన అంబర్గ్ టెక్ AG 2020 నివేదిక, ఈ ప్రాంతాన్ని అధిక-ప్రమాదకర జోన్‌గా గుర్తించింది.

ఇన్ని హెచ్చరికలు ఉన్నప్పటికీ, ప్రభుత్వం ఈ ప్రాజెక్టును కొనసాగించిందని ఆరోపణలు ఉన్నాయి. రెస్క్యూ ఆపరేషన్‌లో పాల్గొన్న ఒక ఉన్నతాధికారి “ఫాల్ట్ జోన్ చుట్టూ పైకప్పు మూడు మీటర్లు కుంగిపోయింది” అని వార్తా నివేదిక ఉటంకించింది.

జైప్రకాష్ అసోసియేట్స్ లిమిటెడ్, అంబర్గ్ టెక్ రెండూ 2022 నివేదికపై వ్యాఖ్యానించలేదు. నివేదికను నీటిపారుదల శాఖతో పంచుకున్నారా లేదా అనేది కూడా అస్పష్టంగా ఉంది.

అంబర్గ్ టెక్ వెబ్‌సైట్ TSP (టన్నెల్ సీస్మిక్ ప్రిడిక్షన్) ను “సొరంగం తవ్వకాలకు ముందు భౌగోళిక పరిస్థితులను అంచనా వేయడానికి ప్రపంచంలోనే అత్యంత ప్రభావవంతమైన వ్యవస్థ”గా అభివర్ణించింది.

వెబ్‌సైట్ ప్రకారం, TSP 303 సిస్టమ్ సాఫ్ట్‌వేర్… ప్రత్యేకంగా బలహీనమైన రాతి నిర్మాణాలు, నీటి ఊట ద్వారా ఎదురయ్యే ప్రమాదాలను సొరంగం తవ్వకం కొనసాగే ముందు గుర్తించడానికి వీలుగా రూపొందించారు. ఇది భూగర్భ నిర్మాణాలను అధ్యయనం చేసి వివిధ రకాల రాతి పొరలను గుర్తించడానికి ఆటోమేటెడ్ ప్రక్రియను ఉపయోగిస్తుందని వెబ్‌సైట్ తెలిపింది.

రాతి పరిస్థితులు ఒకేలా ఉన్నాయని, కానీ సంవత్సరాలుగా ఎక్కువ నీరు బయటకు రావడం వల్ల సొరంగం తక్కువ స్థిరత్వాన్ని కలిగి ఉండవచ్చని భూవిజ్ఞాన శాస్త్రవేత్తలు అంటున్నారు.

SLBC ప్రాజెక్ట్ అంటే ఏమిటి?
మొదట అలిమినేటి మాధవ రెడ్డి శ్రీశైలం ఎడమ ఒడ్డు కాలువ (AMRP-SLBC) ప్రాజెక్ట్ అని పేరు పెట్టారు, ఇది తెలంగాణలోని నల్గొండ జిల్లాలో నీటిపారుదల, తాగునీటి కోసం ఉద్దేశించిన ఒక ప్రాజెక్ట్. ఇది పూర్తయితే ప్రపంచంలోనే అతి పొడవైన బోర్ టన్నెల్ అవుతుంది. అంతేకాదు తెలంగాణలోని 4 లక్షల ఎకరాలకు నీటిపారుదల, 516 గ్రామాలకు తాగునీటిని అందిస్తుంది.

ఈ ప్రాంతంలోని ఫ్లోరైడ్ ప్రభావిత గ్రామాలకు వ్యవసాయం (నీటిపారుదల), తాగునీరు అందించడానికి 1983లో ఈ ప్రాజెక్టు పనులను మొదలెట్టారు. అప్పట్లో అవిభక్త ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో భాగంగా ఉండేది. 2026 జూన్ నాటికి పూర్తి చేయాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుని, త్వరలో పనిని తిరిగి ప్రారంభించాలని ప్రభుత్వం ప్రణాళికలు ప్రకటించింది. ఆ సమయంలో, సొరంగం 20.5 కి.మీ ఒక చివర నుండి,మరొక చివర నుండి 14 కి.మీ తవ్వకాలు జరిగాయి, నిరంతర సీపేజ్ సమస్యల కారణంగా అత్యంత సవాలుగా ఉన్న 9.5 కి.మీ ఇంకా పూర్తి కాలేదు.

గత ఎనిమిది నెలలుగా, నీటి ప్రవాహాన్ని తరలించి సొరంగం నిర్మాణాన్ని పూర్తిచేసేందుకు ప్రయత్నాలు జరుగుతున్నాయి.

SLBC ప్రాజెక్ట్ కోసం ముందుకు వెళ్లే రహదారి
భవిష్యత్తులో అత్యవసర పరిస్థితులు సంభవిస్తే ఎదుర్కొనేందుకు వీలుగా ప్రస్తుత SLBC సొరంగంకు పొడిగింపుగా ప్రత్యామ్నాయ సొరంగం నిర్మించడాన్ని తెలంగాణ ప్రభుత్వం ఇప్పుడు పరిశీలిస్తోంది. అయితే, సొరంగం అమ్రాబాద్ టైగర్ రిజర్వ్ పరిధిలోకి వస్తుంది కాబట్టి, కేంద్రం నుండి ప్రత్యేక పర్యావరణ అనుమతి అవసరం. ఈ సవాలు ఉన్నప్పటికీ, ప్రభుత్వం SLBC సొరంగం కూలిపోవడాన్ని ఒక పాఠంగా భావిస్తోంది, ఇది దీర్ఘకాలిక ప్రత్యామ్నాయ అవసరాన్ని హైలైట్ చేస్తుంది.

సెప్టెంబర్ 2024లో, జూన్ 2026 నాటికి పూర్తి లక్ష్యంగా SLBC ప్రాజెక్టు పనిని తిరిగి ప్రారంభించాలని ప్రభుత్వం ప్రణాళికలు ప్రకటించింది.