లండన్‌ : సీటీ (CT) స్కాన్లు ఆధునిక వైద్యంలో కీలకమైన భాగం. సీటీ స్కాన్ చేయడం ద్వారా శరీరంలోని రుగ్మతలను వేగంగా, సమగ్రంగా తెలుసుకొనే అవకాశం కలుగుతుంది. క్యాన్సర్ సహా హార్ట్‌ స్ట్రోక్‌, అంతర్గత గాయాల వరకు ప్రతిదీ నిర్ధారించడానికి సీటీ స్కాన్లు సహాయపడతాయి. డాక్టర్లకు ఇది ఎంతో ఉపయోగకరంగా మారింది. అయితే ఈ పరిజ్ఞానంపై అధికంగా ఆధారపడటం ప్రమాదకరం కావచ్చని ఈ అధ్యయనం హెచ్చరించింది.
జామా ఇంటర్నల్ మెడిసిన్‌లో ప్రచురితమైన ఈ అధ్యయనం, 2023లో USలో నిర్వహించిన CT స్కాన్లు చివరికి లక్షమంది కంటే ఎక్కువ అదనపు క్యాన్సర్ కేసులకు దారితీయవచ్చని హెచ్చరిస్తుంది. ప్రస్తుత స్కానింగ్ రేటు కొనసాగితే, ప్రతి సంవత్సరం నిర్ధారణ అయిన అన్ని కొత్త క్యాన్సర్‌లలో 5% CT స్కాన్‌లకు కారణమని పరిశోధకులు అంటున్నారు.
అమెరికాలో గత పదేండ్ల కాలంలో సీటీ స్కాన్‌ల సంఖ్య 30 శాతం పెరిగిందని తెలిపింది. ఒకేఒక్కసారి సీటీ స్కాన్ చేయడం వల్ల ముప్పు చాలా తక్కువగా ఉండవచ్చు తప్ప అసలు లేకుండా పోయే అవకాశం లేదని పేర్కొంది. రోగి ఎంత తక్కువ వయస్సువారైతే ముప్పు అంత అధికంగా ఉంటుందని తెలిపింది. సాధారణంగా వైద్యులు చిన్న పిల్లలకు సీటీ స్కాన్‌ను సిఫారసు చేయరు. ఒకవేళ పిల్లలు, టీనేజర్లకు సీటీ స్కాన్లు తీస్తే వారికి ప్రమాదం ఎక్కువ. ఎందుకంటే వారి శరీరాలు ఇంకా అభివృద్ధి దశలో ఉంటాయి. అయోనైజింగ్ రేడియేషన్ వల్ల కలిగే ఏదైనా నష్టం చాలా సంవత్సరాల తరువాత వరకు కనిపించకపోవచ్చు. 90 శాతం వరకు సీటీ స్కాన్లు ఎక్కువగా పెద్దలకే తీస్తున్న నేపథ్యంలో వారికే ముప్పు అధికంగా ఉంటుందని తెలిపింది.
సీటీ స్కాన్ వల్ల ఊపిరితిత్తులు, పెద్ద పేగు, మూత్రాశయానికి క్యాన్సర్ సోకవచ్చని, లుకేమియా రావచ్చని, మహిళలకు రొమ్ము క్యాన్సర్ ముప్పు ఉంటుందని ఆ అధ్యయనం వెల్లడించింది. ఇదే అంశంపై 2009లో జరిగిన ఒక విశేష్లణలో సీటీ స్కాన్‌ల వల్ల 29 వేల క్యాన్సర్ కేసులు నమోదు కావచ్చని అంచనా వేశారు. కానీ తాజా అంచనా అంతకు మూడు రెట్లు ఉండటం ఆందోళన కలిగిస్తోంది.
అన్ని స్కాన్లు ఒకే స్థాయిలో ప్రమాదాన్ని కలిగి ఉండవు. ఉదరం, కటి భాగాన్ని సీటీ స్కాన్ చేయడం వల్ల మాత్రం భవిష్యత్తులో క్యాన్సర్ సోకే అవకాశాలు ఎక్కువగా ఉంటాయని తెలిపింది. ఏడాది లోపు పిల్లల తలను సీటీ స్కాన్ చేయడం అత్యంత ప్రమాదకరమని హెచ్చరించింది.
అయితే CT స్కాన్‌లతో క్యాన్సర్ వచ్చే ప్రమాదమున్నా… ఈ స్కాన్లు తరచుగా రోగుల ప్రాణాలను కాపాడతాయని, చాలా సందర్భాలలో అవసరమైనవిగా ఉంటాయని వైద్యులు నొక్కి చెబుతున్నారు. అవి పరిస్థితులను ముందుగానే గుర్తించడంలో, చికిత్సకు మార్గనిర్దేశం చేయడంలో,అత్యవసర పరిస్థితుల్లో కీలకమైనవి. తాజా హెచ్చరికల నేపథ్యంలో ఇకపై అవసరమైతే తప్ప వైద్యులు సీటీ స్కాన్‌ను సిఫారసు చేయకపోవడం మంచిదని ఆ అధ్యయనం సూచించింది.
అయితే నిజంగా అవసరమైనప్పుడు మాత్రమే వాటిని ఉపయోగించాలనడం ఓ సవాలు. కొత్త సాంకేతికతలు ప్రమాదాన్ని తగ్గించడంలో సహాయపడతాయి. ఉదాహరణకు, ఫోటాన్-కౌంటింగ్ CT స్కానర్లు తక్కువ మోతాదులో రేడియేషన్‌ను అందిస్తాయి. MRI స్కాన్లు రేడియేషన్‌ను అస్సలు ఉపయోగించవు. డయాగ్నస్టిక్ చెక్‌లిస్ట్‌లను బాగా ఉపయోగించడం వల్ల వైద్యులు స్కాన్ ఎప్పుడు అవసరమో, MRI లేదా అల్ట్రాసౌండ్ వంటి సురక్షితమైన ప్రత్యామ్నాయం ఎప్పుడు పని చేస్తుందో నిర్ణయించడంలో సహాయపడుతుందని పరిశోధకులు సూచిస్తున్నారు.
ఈ అధ్యయనం CT స్కాన్లు వ్యక్తిగత వ్యక్తులలో క్యాన్సర్‌కు కారణమవుతాయని నిరూపించలేదని గమనించాలి. అంచనాలు ఎప్పుడు “రిస్క్ మోడల్స్”పై ఆధారపడి ఉంటాయి – ప్రత్యక్ష ఆధారాలు కాదు. వాస్తవానికి స్కాన్‌ల తర్వాత కూడా, ఏ అధ్యయనం CT స్కాన్‌లను మానవులలో క్యాన్సర్‌కు నేరుగా లింక్ చేయలేదని అమెరికన్ కాలేజ్ ఆఫ్ రేడియాలజీ ఎత్తి చూపింది. అయినప్పటికీ, రేడియేషన్ క్యాన్సర్‌కు కారణమవుతుందనే ఆలోచన కొత్తది కాదు. ఆ ముప్పు మొదటి నుంచీ ఉన్నదని పేర్కొన్నారు.
CT స్కాన్లు ప్రాణాలను కాపాడతాయి, కానీ అవి ప్రమాద రహితంగా ఉండవు. వైద్య సాంకేతికత అభివృద్ధి చెందుతున్న కొద్దీ, మనం దానిని ఉపయోగించే విధానం కూడా అలాగే ఉండాలి. అనవసరమైన స్కాన్‌లను తగ్గించడం ద్వారా, సాధ్యమైన చోట సురక్షితమైన ప్రత్యామ్నాయాలను ఉపయోగించడం ద్వారా, రేడియేషన్ మోతాదులను తక్కువగా ఉంచడం ద్వారా, CT స్కాన్లు హాని కంటే ఎక్కువగా సహాయపడతాయని మనం నిర్ధారించుకోవచ్చు.
