న్యూఢిల్లీ: కాల్పుల విరమణ తర్వాత మే 12న ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోడీ జాతినుద్దేశించి చేసిన 22 నిమిషాల ప్రసంగం, ప్రజల తక్షణ ఆందోళనలను పరిష్కరించడం కంటే తన రాజకీయ పునాదికి భరోసా ఇవ్వడంపై ఎక్కువ దృష్టి పెట్టింది.
ప్రజలు ప్రైవేట్ సంభాషణల్లో… సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లలో లేవనెత్తిన అనేక ప్రశ్నలకు మోడీ సమాధానం ఇవ్వలేదు. ప్రధానమంత్రి, ప్రభుత్వం లోపల, వెలుపల ఉన్న ఆయన పార్టీ నాయకులు ఆ ప్రశ్నలను స్వీకరించడంలో లేదా సమాధానం ఇవ్వడంలో ఇబ్బందులు ఉండొచ్చు కానీ అవి చాలా సందర్భోచితంగా కనిపిస్తున్నాయి.
వాటిలో ముఖ్యమైనవి: భారతదేశం, పాకిస్తాన్ నాయకులకు బదులుగా మూడవ పక్షం – అమెరికా అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్ – కాల్పుల విరమణను ఎందుకు ప్రకటించారు? పాకిస్తాన్‌తో ఏదైనా ద్వైపాక్షిక వివాదం, ముఖ్యంగా కాశ్మీర్‌కు సంబంధించి, మూడవ పక్షం మధ్యవర్తిత్వం లేకుండా పరిష్కరించుకుంటామని భారతదేశం స్థిరంగా చెబుతోంది. అమెరికా జోక్యం చేసుకోవడానికి అనుమతించడం ద్వారా, పాకిస్తాన్, భారతదేశం మధ్య ఏదైనా వివాదంలో బాహ్య జోక్యాన్ని తోసిపుచ్చే సిమ్లా ఒప్పందాన్ని భారతదేశం తిలోదకాలు ఇచ్చిందా?
ఇంకా, అధ్యక్షుడు ట్రంప్ తన సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లో ప్రకటించిన కాల్పుల విరమణ సందేశంలో కాశ్మీర్ గురించి ప్రస్తావించడానికి ఎందుకు అనుమతించారు? 1994 ఫిబ్రవరిలో కాంగ్రెస్ నేతృత్వంలోని నరసింహారావు ప్రభుత్వంలో భారత పార్లమెంటు జమ్మూ కాశ్మీర్ రాష్ట్రం మొత్తం భారతదేశంలో అంతర్భాగమని, పాకిస్తాన్ ఆక్రమించిన ప్రాంతాలను దురాక్రమణ ద్వారా ఖాళీ చేయాలని ఏకగ్రీవ తీర్మానాన్ని ఆమోదించిందని మనందరికీ తెలుసు. మోడీ నేతృత్వంలోని భారతదేశం ఈ తీర్మానాన్ని విరమించుకుందా?
భారత ప్రభుత్వంపై ఒత్తిడి వచ్చిందా లేదా కాల్పుల విరమణను అంగీకరించమని అమెరికా బెదిరింపులు ఎదుర్కొందా అనే దానిపై కూడా చట్టబద్ధమైన ఆందోళనలు ఉన్నాయి. ప్రధానమంత్రి తన ప్రసంగంలో యుద్ధాన్ని ఆపమని కోరింది పాకిస్తాన్ అని పేర్కొన్నారు. అది నిజమైతే, ముఖ్యంగా పాకిస్తాన్ పదే పదే దురాక్రమణలు చేస్తున్నా… భారత నిఘా సంస్థలు సూచించినట్లుగా, పహల్గామ్ ఉగ్రవాద దాడి వెనుక పాక్‌ హస్తం ఉన్నప్పటికీ భారతదేశం ఎందుకు అంగీకరించింది?
దీనికి విరుద్ధంగా, 1971లో, అప్పటి ప్రధానమంత్రి ఇందిరా గాంధీ అమెరికా ఒత్తిడిని ధైర్యంగా ప్రతిఘటించారు భారతదేశం చర్యలను ఏ బాహ్య శక్తి నిర్దేశించలేదని బహిరంగంగా నొక్కి చెబుతూ ఆమె దృఢంగా నిలబడింది. పాకిస్తాన్ నుండి బంగ్లాదేశ్‌ను సృష్టించడం ద్వారా ఆమె ఉపఖండం భౌగోళిక రాజకీయ పటాన్ని మార్చింది. భారతదేశం సైనికంగా మరియు ఆర్థికంగా అంత బలంగా లేనప్పుడు, ఇందిరా గాంధీ అప్పటి అమెరికా అధ్యక్షుడు రిచర్డ్ నిక్సన్‌ను అమెరికన్ గడ్డపైనే సవాలు చేశారు. మరి మోడీ ప్రభుత్వం అమెరికా ఒత్తిడికి ఎందుకు లొంగిపోయింది? అమెరికాను సవాలు చేయడానికి మన ప్రస్తుత నాయకత్వంలో ఏదైనా బలహీనత ఉందా?
ఈ సందర్భంలో, ప్రజలకు ఈ క్రింది విషయాలు తెలుసుకునే హక్కు ఉంది: భారతదేశం, పాకిస్తాన్ ఇప్పుడు అమెరికా మధ్యవర్తిత్వంలో తటస్థ దేశంలో చర్చలు జరుపుతున్నాయా? అలా అయితే, మన ద్వైపాక్షిక వివాదాలలో మూడవ పక్షం మధ్యవర్తిత్వాన్ని అంగీకరించకూడదనే మన మునుపటి వైఖరిని ఇది బలహీనపరచడం లేదా? తన ప్రసంగంలో, ప్రధానమంత్రి మోడీ, “పాకిస్తాన్‌తో చర్చలు జరిగితే, అది ఉగ్రవాదంపై మాత్రమే ఉంటుంది. పాకిస్తాన్‌తో చర్చలు జరిగితే, అది పాకిస్తాన్ ఆక్రమిత కాశ్మీర్ (PoK) పై మాత్రమే ఉంటుంది” అని నొక్కి చెప్పారు. ఈ ప్రకటనలు ధైర్యంగా అనిపించవచ్చు. కానీ భవిష్యత్ చర్చలు భారతదేశం నిబంధనలపై ఉంటాయని అమెరికా నుండి తనకు ఏవైనా హామీలు అందాయో లేదో ప్రధానమంత్రి స్పష్టం చేయాలి.
మీడియా నివేదికల ప్రకారం, ట్రంప్ మే 14న సౌదీ అరేబియా పర్యటన సందర్భంగా భారతదేశం మరియు పాకిస్తాన్ మధ్య మధ్యవర్తిత్వంపై తన ప్రకటనలను పునరుద్ఘాటించారు. మే 10న భారతదేశం, పాకిస్తాన్ మధ్య కాల్పుల విరమణ ప్రకటించినప్పటి నుండి, అతను మధ్యవర్తిత్వంపై తన ప్రకటనలను కనీసం ఐదుసార్లు పునరావృతం చేశాడని చెబుతారు.
1971లో పాకిస్తాన్‌తో యుద్ధంపై అధ్యక్షుడు నిక్సన్ సలహాను ఇందిరా గాంధీ ఎందుకు వ్యతిరేకించారు? దీనిని నిశితంగా పరిశీలించాల్సిన అవసరం ఉంది. తన దౌత్యం ద్వారా, ఇందిరా గాంధీ భారతదేశానికి అనుకూలంగా అంతర్జాతీయ ప్రజాభిప్రాయాన్ని సమీకరించారు. అరబ్ ముస్లిం దేశాలు తటస్థ వైఖరిని కొనసాగించగా, పాకిస్తాన్ పక్షాన నిలిచిన అమెరికా, బ్రిటన్‌లను ఎదుర్కోవడానికి సోవియట్ యూనియన్ హిందూ మహాసముద్రంలో తన నావికాదళాన్ని మోహరించింది. దీని వలన అమెరికా, మరియు బ్రిటన్ తటస్థ వైఖరిని అవలంబించవలసి వచ్చింది. ఈ విషయాలన్నీ మోడీ ప్రభుత్వం భారతదేశానికి అనుకూలంగా దౌత్యం మరియు అంతర్జాతీయ సమాజాన్ని సమీకరించడంలో విఫలమైందని చూపిస్తున్నాయి.
టర్కీ, చైనా, అజర్‌బైజాన్… పాకిస్తాన్‌కు బహిరంగ మద్దతు ప్రకటించగా, ఏ ప్రధాన దేశం భారతదేశానికి బహిరంగ మద్దతు ఇవ్వలేదు. పాకిస్తాన్ సార్వభౌమత్వాన్ని కాపాడతామని హామీ ఇస్తూ చైనా ఒక ప్రకటన విడుదల చేసింది. దీని అర్థం భారతదేశం చర్యలు పాకిస్తాన్ సార్వభౌమత్వాన్ని బెదిరిస్తే చైనా సైనికంగా పాల్గొంటుంది. చైనాను పాకిస్తాన్‌కు దగ్గరగా తీసుకురావడానికి, భారతదేశ ప్రయోజనాలకు ప్రమాదం కలిగించడానికి ఎవరు బాధ్యత వహిస్తారు? ఏడాది క్రితం పార్లమెంటులో రాహుల్ గాంధీ చేసిన ప్రసంగంలో మోడీ ప్రభుత్వ విదేశాంగ విధానాలు పాకిస్తాన్, చైనాలను ఏకతాటిపైకి తెచ్చాయని అన్నారు. పాకిస్తాన్- చైనాలను ఒకదానికొకటి దూరంగా ఉంచడమే గత ప్రభుత్వాలన్నీ స్థిరమైన విధానంగా ఉన్నాయని ఆయన అన్నారు.
నేడు, ఉగ్రవాద బాధితురాలిగా, ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద మార్కెట్లలో ఒకటిగా – పాశ్చాత్య శక్తులకు సహజ మిత్రదేశంగా ఉన్నప్పటికీ – భారతదేశం అంతర్జాతీయ సమాజంలో తనను తాను ఎక్కువగా ఒంటరిగా మారుస్తుంది.
ప్రపంచ స్థాయిలో తన స్థానాన్ని తిరిగి నిర్మించుకోవడానికి, భారతదేశం మహాత్మాగాంధీ, జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ ఊహించిన విదేశాంగ విధానం ప్రాథమిక సూత్రాలకు తిరిగి రావాలి. ఈ విధానం సమ్మిళితత్వం, పరస్పర గౌరవం, జాతీయ ప్రయోజనాల సాధనలో అన్ని వర్గాలను కలిసి తీసుకెళ్లాలనే నిబద్ధతను నొక్కి చెప్పింది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా భారతదేశానికి విశ్వసనీయత, గౌరవాన్ని సంపాదించిపెట్టింది ఈ దార్శనికతే.
దురదృష్టవశాత్తు, ప్రస్తుత ప్రభుత్వం జాతీయ ప్రయోజనాలను దాని రాజకీయ ప్రయోజనాలతో సమానం చేస్తున్నట్లు కనిపిస్తోంది. కాల్పుల విరమణ తర్వాత ప్రధానమంత్రి ప్రసంగంలో ఇది స్పష్టంగా కనిపించింది, ఇది జాతీయ ప్రాధాన్యతల పక్షపాత వివరణను ప్రతిబింబిస్తుంది. ఇది నిరాశపరిచేది మాత్రమే కాదు – ఇది చాలా ఆందోళనకరమైనది.
భారతదేశం అంతర్జాతీయ వేదికపై విజయం సాధించాలంటే, అది సమ్మిళితమైన, సమతుల్యమైన ఒకప్పుడు ప్రపంచ వ్యవహారాలలో గౌరవనీయమైన విదేశాంగ విధానాన్ని అవలంబించాలి. ఇందులో ఏదైనా మార్పులు జరిగితే మన విశ్వసనీయతను తగ్గిస్తుంది. మనల్ని మరింత ఒంటరిగా చేస్తుంది.
