పాట్నా: బీహార్‌లో రాబోయే అసెంబ్లీ ఎన్నికలకు కొత్త ఓటర్ల నమోదు కోసం జనన ధృవీకరణ పత్రాలను అడగడం ఎన్‌ఆర్‌సీ పోలి ఉందని, ఇది దొడ్డిదారిన జాతీయ పౌరుల రిజిస్టర్ (NRC) అమలుకు సమానమని ప్రతిపక్ష పార్టీలు పేర్కొన్నాయి. బీహార్‌లో అసెంబ్లీ ఎన్నికలు ఈ ఏడాది నవంబర్ జరగనున్నాయి.

ఢిల్లీ, ఇతర రాష్ట్రాల్లో ఓటర్ల జాబితాలో నమోదు చేసుకోవడానికి… జనన ధృవీకరణ పత్రం, ఆధార్ కార్డ్, పాన్ కార్డ్, డ్రైవింగ్ లైసెన్స్, CBSE/రాష్ట్ర బోర్డులు జారీచేసే X తరగతి లేదా XII తరగతి సర్టిఫికెట్లు,భారతీయ పాస్‌పోర్ట్ వంటి అవసరమైన పత్రాలలో ఏదైనా ఒకటి ఉంటే సరిపోతుంది.

కానీ బీహార్‌లో, రాబోయే అసెంబ్లీ ఎన్నికలకు ముందు, భారత ఎన్నికల కమిషన్ ఓటర్ల జాబితాల ప్రత్యేక ఇంటెన్సివ్ రివిజన్ (SIR)ని ప్రారంభిస్తున్నట్లు ప్రకటించింది, ముఖ్యంగా దళితులు, ముస్లింలు, వెనుకబడిన వర్గాలు, విద్యాపరంగా అభివృద్ధి చెందని పేద ప్రజలకు బర్త్‌ సర్టిఫికేట్లు అందించడం చాలా కష్టం. అందువల్ల, SIR షరతులను ఖచ్చితంగా పాటిస్తే జనాభాలోని ఈ విభాగం ఓటర్ల జాబితా నుండి దూరంగా ఉంచే అవకాశం ఉంది.

కొత్త దరఖాస్తుల కోసం, జూలై 1, 1987కి ముందు జన్మించిన వారికి స్వీయ జనన పత్రాలను; జూలై 1, 1987- డిసెంబర్ 2, 2004 మధ్య జన్మించిన వారికి స్వీయ, తల్లిదండ్రుల్లో ఒకరి జనన పత్రాలను; డిసెంబర్ 2, 2004 తర్వాత జన్మించిన వారికి స్వీయ, తల్లిదండ్రులు ఇద్దరూ జనన పత్రాలను జతచేయాలని SIR కోరింది.

దీనిపై తీవ్ర వ్యతిరేకత వ్యక్తం కావడంతో ఎన్నికల కమిషన్ ఇప్పుడు ఈ నియమాన్ని సడలించింది. ఇప్పుడు, ఓటరు తల్లిదండ్రులలో ఒకరు 2003 జాబితాలో జాబితా చేయబడితే, వారు ఈ పత్రాలను చూపించాల్సిన అవసరం లేదు. కానీ ఈ పరిస్థితిని కూడా జనాభాలోని పేద మరియు తక్కువ విద్యావంతులైన వర్గాలు తీర్చే అవకాశం ఉంది. దీనివల్ల పెద్ద సంఖ్యలో ప్రజలు ఓటు హక్కును కోల్పోవచ్చు.

నాయకులు మరియు ఓటర్లను చికాకు పెట్టే విషయం ఏమిటంటే, ఆధార్, డ్రైవింగ్ లైసెన్స్, రేషన్ కార్డ్, పాన్ కార్డ్, MNREGA జాబ్ కార్డ్ వంటి పత్రాలను ఓటరు నమోదు కోసం పౌరసత్వం, నివాస రుజువుగా పరిగణించరు.

కానీ భారత ఎన్నికల సంఘం మాత్రం తన చర్యను సమర్థించుకుంంది., రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 326 ప్రకారం ఒక నియోజకవర్గంలో ఉంటున్న 18 ఏళ్లు, అంతకంటే ఎక్కువ వయస్సు ఉన్న భారతీయ పౌరులకు మాత్రమే ఓటరు అర్హతను పరిమితం చేస్తుందని చెబుతోంది. కానీ ఆధార్, ఇతర పత్రాల ఆధారంగా ముందుగా ఓటర్ల జాబితాలో ప్రజలు నమోదయి ఉంటే, జనాభాలో ఎక్కువ భాగాన్ని ఎన్నికల ప్రక్రియ నుండి దూరంగా ఉంచే సామర్థ్యం ఉన్న కొత్త వ్యవస్థను ECI ఎందుకు రూపొందించింది అనే ప్రశ్న తలెత్తుతుంది.

ఒక సర్వే ప్రకారం, దళితులు, ముస్లింలు, వెనుకబడిన, పేద ప్రజలలో ఎక్కువ మంది ముఖ్యమంత్రి నితీష్ కుమార్, బిజెపి, JDUకి ఓటు వేసే అవకాశం లేదని… అందువల్ల, కేంద్రంలోని పాలక వర్గం రాజకీయ ఒత్తిడి కారణంగా ECI, ఈ వర్గాలను ఓటర్ల జాబితా నుండి దూరంగా ఉంచడానికి ఒక కొత్త మార్గాన్ని రూపొందించిందని ప్రతిపక్ష నాయకులు చెబుతున్నారు. విపక్ష నేతల అభిప్రాయం ప్రకారం.. నితీష్ కుమార్, BJP ఎన్నికల పొత్తుతో, దేశంలో కీలక రాష్ట్రమైన బీహార్‌లో అధికారాన్ని నిలుపుకోవడానికి సహాయపడుతుంది.

ఇది రాష్ట్రంలో రాజకీయ తుఫానును రేకెత్తించింది, ప్రతిపక్ష పార్టీలు ECని లక్ష్యంగా చేసుకున్నాయి. ఈ సమస్యను ఎన్నికల సంఘం సరిగ్గా నిర్వహించడంలో విఫలమైతే, కోర్టులో చట్టపరమైన చర్యను ఎదుర్కొనే అవకాశం ఉంది.

ఓటర్ల జాబితా SIRకి వ్యతిరేకంగా ఇండియా కూటమి పార్టీల నిరసనను నిర్వహిస్తోంది. తద్వారా పెద్ద సంఖ్యలో ఓటర్లు ఓటు హక్కును కోల్పోనున్నారు. బీహార్ అసెంబ్లీ ఎన్నికలకు ముందు ఇలాంటి ప్రక్రియ చేపట్టడం అనుమానాలను రేకెత్తిస్తోంది.

బీహార్, వెలుపల ఉన్న ప్రతిపక్ష పార్టీలు, ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (INC), రాష్ట్రీయ జనతాదళ్ (RJD), తృణమూల్ కాంగ్రెస్ (TMC), కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్) (CPI(M)), కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్-లెనినిస్ట్) (CPI(ML)), ఆల్ ఇండియా మజ్లిస్-ఎ-ఇత్తెహాద్ ముస్లిమీన్ (AIMIM) వంటివి SIR గురించి అనేక ఆందోళనలను లేవనెత్తాయి.

ఈ ప్రక్రియలో అర్హులైన చాలా మంది ఓటర్లు – ముఖ్యంగా దళితులు, ముస్లింలు, వెనుకబడిన తరగతులు, వలస కార్మికులు వంటి పేదలు, అణగారిన వర్గాలను – ఓటింగ్‌కు దూరం చేయవచ్చని ప్రతిపక్ష పార్టీలు వాదిస్తున్నాయి.

ఈ SIR ప్రక్రియ అణగారిన వర్గాలను అసమానంగా ప్రభావితం చేస్తుందని, ఓటు హక్కు, సంక్షేమ ప్రయోజనాలను పొందే అవకాశం కోల్పోయే అవకాశం ఉందని RJD నాయకుడు తేజస్వి యాదవ్ హెచ్చరించారు.

బీహార్‌ నుంచి తాత్కాలికంగా వలస వెళ్లి, సవరణ ముగిసేలోపు తిరిగివచ్చి డాక్యుమెంటేషన్ అందించడానికి వీలుకాని నిజమైన ఓటర్లు ఈ ప్రక్రియతో నష్టపోతారని CPI(M) నాయకుడు నీలోత్పల్ బసు గుర్తించారు.

ఈ వివాదాస్పదమైన SIR జూన్ 24, 2025న ECI ప్రకటించింది. జూన్ 25 ప్రారంభ తేదీతో సెప్టెంబర్ 30, 2025 నాటికి తుది ఓటర్ల జాబితా ప్రచురించనున్నారు. ఈ ప్రకటన ఆకస్మికంగా వచ్చింది. అందుకే ఇది అసాధ్యమైనదిగా పరిగణిస్తున్నారు. తక్కువ వ్యవధిలో దాదాపు ఎనిమిది కోట్ల మంది ఓటర్లను దృవీకరించడం అంటే కాని పని.

2024 లోక్‌సభ ఎన్నికల తర్వాత ECI ఈ సవరణను ఎందుకు చేపట్టలేదని, ఇప్పుడు దానిని ఎందుకు తొందరపాటుగా చేస్తున్నారని, దీనిని ‘లాజిస్టికల్ పీడకల’ అని పిలుస్తున్నారని తేజస్వి యాదవ్, ఇతర నాయకులు ప్రశ్నించారు.

రాబోయే అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో నితీష్ కుమార్ నేతృత్వంలోని బిజెపి మరియు ఎన్డీఏ ఓటమిని ఊహించి, “పేదలు, దోపిడీకి గురైనవారు, అణగారినవారు, వెనుకబడినవారు, అత్యంత వెనుకబడినవారు, దళితులు, గిరిజనులు, మైనారిటీల పేర్లను ఓటర్ల జాబితా నుండి తొలగించడానికి కుట్ర జరుగుతున్నట్లు కనిపిస్తోంది” అని తేజస్వి పేర్కొన్నారు.

“ఇటీవల ఓటరు ఐడి కార్డులను ఆధార్ నంబర్లతో అనుసంధానించాలని ప్రతిపాదించిన ఈసీ, రెండోదాన్ని పౌరసత్వ రుజువుగా అంగీకరించకపోవడం హాస్యాస్పదం” అని ఆయన అన్నారు.

ఎస్ఐఆర్‌ను ప్రారంభించే ముందు ఈసీఐ తమను సంప్రదించలేదని ప్రతిపక్ష పార్టీలు ఆరోపిస్తున్నాయి. మరోవైపు, బూత్ లెవల్ ఏజెంట్ల (బిఎల్‌ఎ) ద్వారా పాల్గొంటున్నారని ఈసీఐ వాదిస్తోంది. ఈ పారదర్శకత లేకపోవడం పక్షపాత అనుమానాలకు ఆజ్యం పోసింది. న్యూఢిల్లీలో రాజకీయ పార్టీలతో ముందస్తు సమావేశాల సందర్భంగా ఈసీఐ ఈ ప్రక్రియ గురించి ఎందుకు చర్చించలేదని సిపిఐ(ఎంఎల్) నాయకుడు దీపాంకర్ భట్టాచార్య అడిగారు.

ఎస్ఐఆర్ అనేది నేషనల్ రిజిస్టర్ ఆఫ్ సిటిజన్స్ (ఎన్‌ఆర్‌సి)ని అమలు చేయడానికి ఒక ‘దొడ్డిదారి’ ప్రయత్నం అని ప్రతిపక్షం ఆరోపించింది, ఇది పాలక నేషనల్ డెమోక్రటిక్ అలయన్స్ (ఎన్‌డిఎ)కి ప్రయోజనం చేకూర్చడానికి ముస్లిం మైనారిటీ సమాజాన్ని లక్ష్యంగా చేసుకోవచ్చు. ఈ వాదనను బలపరిచేందుకు, కాంగ్రెస్ నాయకుడు పవన్ ఖేరా, ముఖ్యంగా బీహార్‌లో NDA పేలవమైన ఫలితాలను అంచనా వేసిన తర్వాత, ఓటర్లను మోసగించడానికి NDA ECIని ‘టూల్‌కిట్’గా ఉపయోగిస్తోందని ఆరోపించారు.

2024 మహారాష్ట్ర ఎన్నికలలో జరిగిన ఓటరు జాబితాలో జరిగిన అవకతవకలు వంటి గత సంఘటనలను ప్రతిపక్షం ఉదహరిస్తూ, ECI చర్యలు నిష్పాక్షికంగా లేవని వాదిస్తున్నారు. ECI మహారాష్ట్ర మ్యాచ్ ఫిక్సింగ్ చేసిందని, ఇది పోల్ రిగ్గింగ్‌ అని కాంగ్రెస్ నాయకుడు పదేపదే ఆరోపించారు.

SIR వివాదాస్పద NRCని పోలి ఉందని, ఇది అస్సాంలో విస్తృతంగా ఓటుహక్కును కోల్పోవడానికి కారణమైందని పలువురు నాయకులు ఆరోపించారు. పౌరసత్వ రుజువు కోసం SIR అవసరం కూడా నిజమైన ఓటర్లను మినహాయించగలదని వారు భయపడుతున్నారు.

TMC నాయకురాలు డెరెక్ ఓ’బ్రెయిన్, పశ్చిమ బెంగాల్ ముఖ్యమంత్రి మమతా బెనర్జీ SIRని ‘బ్యాక్‌డోర్ NRC’ అని పిలిచారు. 2026లో ఎన్నికలు ఎదుర్కొంటున్న పశ్చిమ బెంగాల్, తమిళనాడు, కేరళ వంటి ఇతర రాష్ట్రాలకు ఇది ఒక ఉదాహరణగా నిలుస్తుందని వారు హెచ్చరిస్తున్నారు.

జనన ధృవీకరణ పత్రాలు వంటి పత్రాల కోసం పట్టుబట్టడం సమర్థనీయం కాదని ప్రతిపక్షం చెబుతోంది. బీహార్ వంటి పేద రాష్ట్రంలో చాలా మంది ఓటర్లు ఆ సర్టిఫికెట్లను కలిగి ఉండకపోవచ్చునని అది చెబుతోంది. ఓటు వేయడానికి ఈ షరతును ఎన్నికల రంగాన్ని వంచించడానికి ఒక నిర్మాణాత్మక చర్యగా భావిస్తున్నారు.

TMC అధినేత్రి మరియు పశ్చిమ బెంగాల్ ముఖ్యమంత్రి SIR ని “స్కామ్” అని అభివర్ణించారు. వారు NRCని దొడ్డిదారిన అమలు చేయడానికి ప్రయత్నిస్తున్నారా లేదా అనే దానిపై ఆమె ECI నుండి వివరణ కోరింది. ప్రతిపక్షంలోని ప్రతి రాజకీయ పార్టీ దీనిని ప్రతిఘటించాల్సిన NRC కంటే ఇది చాలా ప్రమాదకరమైనదిగా కనిపిస్తుందని ఆమె అన్నారు.

సీనియర్ కాంగ్రెస్ నాయకుడు పవన్ ఖేరా, “ప్రతిపాదిత స్పెషల్ ఇంటెన్సివ్ రివిజన్ ఆఫ్ ఎలక్టోరల్ రోల్స్ రాష్ట్ర యంత్రాంగ శక్తిని ఉపయోగించి ఓటర్లను ఉద్దేశపూర్వకంగా మినహాయించే ప్రమాదం ఉంది” అని ఆరోపించారు.

మరోవంక AIMIM అధ్యక్షుడు అసదుద్దీన్ ఒవైసీ బీహార్‌లో ఓటర్ల జాబితాల ‘స్పెషల్ ఇంటెన్సివ్ రివిజన్’ను వ్యతిరేకిస్తూ ECIకి లేఖ రాశారు. ఇది రాబోయే ఎన్నికల్లో నిజమైన ఓటర్లకు ఓటు లేకుండా చేస్తుంది” అని ఆయన రాశారు.