ఈ ఏడాది జూన్‌లో మనదేశం ఎమర్జెన్సీ 50వ వార్షికోత్సవం జరుపుకుంది. 1975లో ఇందిరా గాంధీ విధించిన అత్యవసర పరిస్థితి గురించి చాలా రాశారు, ఈ కాలంలో అనేక ప్రజాస్వామ్య స్వేచ్ఛలు నిలిపివేశారు. వేలాది మంది జైలు పాలయ్యారు. మీడియాను సెన్సార్ చేశారు. గత దశాబ్దంలో ఇందిరా గాంధీ తీసుకున్న విప్లవాత్మక చర్యలు, బ్యాంకుల జాతీయీకరణ, ప్రైవేట్ పర్స్ రద్దు వంటివి గుర్తుచేసుకునే కొంతమంది దళిత నాయకులు ఈ కాలాన్ని చాలా భిన్నంగా చూస్తారు. దీని గురించి విశ్లేషించాల్సిన అవసరం ఉంది.
ఈ సందర్భంగా మోడీ నేతృత్వంలోని కేంద్ర మంత్రివర్గం ఆ కాలాన్ని ఖండిస్తూ… ఈ సంఘటనను వ్యతిరేకిస్తూ త్యాగం చేసిన వారిని ప్రశంసిస్తూ ఒక తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది. “అత్యవసర పరిస్థితిని, భారత రాజ్యాంగ స్ఫూర్తిని అణచివేయడానికి దాని ప్రయత్నాన్ని ధైర్యంగా ప్రతిఘటించిన వ్యక్తుల త్యాగాలను స్మరించుకోవాలని నిర్ణయించింది.
ఆ కాలంలోని 21 నెలల్లో బిజెపి తన గొప్ప పాత్రపై చాలా ప్రాధాన్యత ఇస్తోంది. అత్యవసర పరిస్థితిని వ్యతిరేకించిన ప్రధాన శక్తి తామేనని ఆర్‌ఎస్‌ఎస్ చేసిన వాదనలకు ఇది సరిపోతుంది. దాని ఇతర వాదనల మాదిరిగానే, ఇందులో కూడా ఎలాంటి నిజం లేదు.
కొంతమంది సీరియస్ జర్నలిస్టుల ప్రయత్నాలు, కొంతమంది పుస్తకాల ఆవిష్కరణ మరొక కథను వెల్లడిస్తుంది. జర్నలిజం దిగ్గజాలలో ఒకరైన ప్రభాష్ జోషి ఇలా రాశారు, “అప్పటి ఆర్‌ఎస్‌ఎస్ చీఫ్ బాలాసాహెబ్ దేవరస్ సంజయ్ గాంధీ కారణంగా అపఖ్యాతి పాలైన 20-పాయింట్ల కార్యక్రమాన్ని అమలు చేయడానికి సహాయం చేస్తానని ప్రతిజ్ఞ చేస్తూ ఇందిరా గాంధీకి ఒక లేఖ రాశారు. ఇది ఆర్‌ఎస్‌ఎస్ నిజమైన లక్షణం.
అత్యవసర పరిస్థితి సమయంలో కూడా, జైలు నుండి బయటకు వచ్చిన చాలా మంది ఆర్‌ఎస్‌ఎస్, జనసంఘ్ వ్యక్తులు మాఫినామా (క్షమాపణ లేఖలు) ఇచ్చారు. క్షమాపణ చెప్పిన మొదటి వారు వారే… అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి [ఎక్కువ సమయం ఆసుపత్రిలో] ఉన్నారు… కానీ ఆర్‌ఎస్‌ఎస్ అత్యవసర పరిస్థితిని ఎదుర్కోలేదు. మరి ఆ జ్ఞాపకాన్ని బిజెపి ఎందుకు తన పేరుకు తెచ్చుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తోంది?” అని ప్రభాష్ జోషి ముగించారు.
“వారు పోరాట శక్తి కాదు, వారు ఎప్పుడూ పోరాడటానికి ఆసక్తి చూపరు. వారు ప్రాథమికంగా ప్రజలను రాజీ చేస్తున్నారు. వారు ఎప్పుడూ ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా ఉండరు”. ఉత్తరప్రదేశ్, సిక్కిం మాజీ గవర్నర్ టీవీ రాజేశ్వర్ ‘ఇండియా: ది క్రూషియల్ ఇయర్స్’ (హార్పర్‌కాలిన్స్) అనే పుస్తకం రాశారు, దీనిలో వారు (ఆర్‌ఎస్‌ఎస్) దానికి (ఎమర్జెన్సీ) అనుకూలంగా ఉండటమే కాకుండా సంజయ్ గాంధీతో, శ్రీమతి గాంధీతో కూడా సంబంధాలు ఏర్పరచుకోవాలని కోరుకున్నారు.
ఎమర్జెన్సీ సమయంలో చాలా మంది సోషలిస్టులు, కమ్యూనిస్టులు జైలు శిక్ష అనుభవిస్తుండగా, ఆర్‌ఎస్‌ఎస్ కార్యకర్తలు జైలు నుండి విడుదల కావడానికి అశాంతి చెందారు. ది హిందూలో ఒక వ్యాసంలో బిజెపికి చెందిన సుబ్రమణియన్ స్వామి అత్యవసర పరిస్థితి కథను వివరించారు. (13 జూన్ 2000) ఆర్‌ఎస్‌ఎస్ చీఫ్ బాలాసాహెబ్ దేవరస్, మాజీ ప్రధాని ఎబి వాజ్‌పేయి భారతదేశానికి క్షమాపణ లేఖలు రాయడం ద్వారా అత్యవసర పరిస్థితి వ్యతిరేక ఉద్యమాన్ని మోసం చేశారని ఆయన పేర్కొన్నారు. “మహారాష్ట్ర అసెంబ్లీ కార్యకలాపాలలో అప్పటి ఆర్‌ఎస్‌ఎస్ చీఫ్ బాలాసాహెబ్ దేవరస్, పూణేలోని ఎరవాడ జైలు లోపల నుండి జెపి నేతృత్వంలోని ఉద్యమం నుండి ఆర్‌ఎస్‌ఎస్‌ను విడదీసి, అపఖ్యాతి పాలైన 20-పాయింట్ల కార్యక్రమం కోసం పనిచేయడానికి ముందుకొచ్చిన రికార్డు ఉంది.
చరిత్రకారుడు రామ్‌పూనియా స్నేహితులలో ఒకరైన, రాష్ట్ర సేవాదళ్ మాజీ అధ్యక్షుడు డాక్టర్ సురేష్ ఖైర్నార్ కూడా ఈ సమయంలో జైలులో ఉన్నారు. ఆర్‌ఎస్‌ఎస్ కార్యకర్తలు మాఫినామాపై సంతకం చేయడాన్ని చూసి, అతను ఆగ్రహించాడు. తన శైలికి అనుగుణంగా, వారు చేస్తున్నది తాత్యారావ్ (విడి సావర్కర్) అనుసరించిన మార్గానికి అనుగుణంగా ఉందని ఆయన అన్నారు.
హిందూ జాతీయవాదుల వ్యూహాల విషయంలో కూడా ఇది నిజం
జంగిల్ సత్యాగ్రహంలో పాల్గొన్న ఎ.బి.వాజ్‌పేయిని అరెస్టు చేసినప్పుడు, వాజ్‌పేయి ఒక లేఖ రాసి 1942 క్విట్ ఇండియా ఉద్యమం నుండి వైదొలిగారు. ఆయన వెంటనే విడుదలయ్యారు.
వారి మాటల దూకుడు చాలా బలంగా ఉన్నప్పటికీ, వారి ప్రవర్తన చాలా భిన్నంగా ఉంటుంది. 1998లో వాజ్‌పేయి నేతృత్వంలో NDA ప్రభుత్వం ఏర్పడినప్పుడు, మానవ హక్కుల కార్యకర్తలు తేడాను గ్రహించారు. ఇప్పటివరకు మానవ హక్కులకు కట్టుబడి ఉన్న చాలా మంది కార్యకర్తలు కాంగ్రెస్, BJPలను ఒకే నాణేనికి రెండు వైపులా భావించారు. ఆయన పాలనలోని ఈ కాలం BJP వేరే రకమైన పార్టీ అని మనలో చాలా మందికి కళ్ళు తెరిచింది. ఆ సమయంలో BJPకి సొంతంగా పూర్తి మెజారిటీ లేనప్పటికీ ఇది జరిగింది.
మోడీ అధికారంలోకి వచ్చి దాదాపు పదకొండు సంవత్సరాలు అయింది. 2014-2019లో ఆయనకు పూర్తి మెజారిటీ లభించింది. ఈ సంపూర్ణ మెజారిటీతో, ఆయన నిజమైన ఇమేజ్ కూడా బయటపడింది. ఇందిరా గాంధీ విధించిన అత్యవసర పరిస్థితి రాజ్యాంగ నియమాల ప్రకారం జరిగింది, కానీ ఇప్పుడు మనం ‘అప్రకటిత అత్యవసర పరిస్థితి’ని చూస్తున్నాము. 2015లో ఇండియన్ ఎక్స్‌ప్రెస్‌కు చెందిన శేఖర్ గుప్తాకు ఇచ్చిన ఇంటర్వ్యూలో, ఎల్‌కె అద్వానీ ఇలా అన్నారు, “ఈరోజు అత్యవసర పరిస్థితి ప్రకటించి 40 సంవత్సరాలు అయింది. కానీ గత ఒక సంవత్సరం నుండి భారతదేశంలో అప్రకటిత అత్యవసర పరిస్థితి కొనసాగుతోంది.
(‘ఇండియన్ ఎక్స్‌ప్రెస్’ తేదీ జూన్ 26-27, 2015.)
భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛ పూర్తిగా అణచివేశారు. నిజం మాట్లాడటానికి ధైర్యం చేసినందుకు చాలా మంది జైలు పాలయ్యారు. మత స్వేచ్ఛ స్వేచ్ఛగా పతనమవుతోంది. న్యాయాన్ని బుల్డోజర్లు భర్తీ చేస్తున్నాయి. లవ్ జిహాద్, గొడ్డు మాంసం సాకుతో మైనారిటీలను బెదిరించడం మామూలైంది. భీమా కోరేగావ్ కేసులో చాలా మంది ప్రముఖ సామాజిక కార్యకర్తలను జైలులో పెట్టారు. ఉమర్ ఖలీద్, గుల్ఫిషా ఫాతిమా వంటి ముస్లిం కార్యకర్తలు జైలులో మగ్గుతున్నారు. వారి కేసులు విచారణకు నోచుకోలేదు. కార్పొరేట్ నియంత్రిత మీడియా ఎల్లప్పుడూ ప్రభుత్వ విధానాల కోసం లాబీయింగ్ చేయడానికి, భిన్నాభిప్రాయాలను అణచివేయడానికి సిద్ధంగా ఉంది.
1975 అత్యవసర పరిస్థితిని వ్యతిరేకించినందుకు కేంద్ర మంత్రివర్గం, RSS సంస్థలు అన్ని క్రెడిట్‌లను తీసుకుంటున్నప్పటికీ, ప్రస్తుత ప్రభుత్వం దానిని ఇతర మార్గాల్లో అమలు చేస్తోంది. దేశంలో డెమోక్రటిక్‌ ఇండెక్స్‌ నిరంతరం పడిపోతోంది. భారతదేశంలో ప్రస్తుతం జరుగుతున్న అప్రకటిత అత్యవసర పరిస్థితిని ఆత్మపరిశీలన చేసుకుని అధిగమించాల్సిన అవసరం ఉంది.
