న్యూఢిల్లీ: ఆధార్‌ను భారత పౌరసత్వానికి తుది సాక్ష్యంగా పరిగణించరాదని, దాన్ని స్వతంత్రంగా నిర్ధారించాల్సిందేనని సుప్రీంకోర్టు తేల్చి చెప్పింది. అంతేకాదు పౌరులను ఓటర్ల జాబితాలో చేర్చడం లేదా తొలగించడం భారత ఎన్నికల కమిషన్ (ECI) అధికార పరిధిలోకి వస్తుందని సుప్రీంకోర్టు పేర్కొంది.బిహార్ అసెంబ్లీ ఎన్నికల వేళ ఓటర్ల జాబితా స్పెషల్ సమ్మరీ రివిజన్ (ఎస్ఐఆర్) పేరిట భారీగా ఓట్లను తొలగిస్తున్నారంటూ దాఖలైన కేసుల విచారణ సందర్భంగా ఈ వ్యాఖ్యలు చేసింది.
రాష్ట్రీయ జనతాదళ్ (RJD), కాంగ్రెస్ నుండి వచ్చిన ప్రతిపక్ష నాయకుల పిటిషన్లను విచారించిన జస్టిస్ సూర్యకాంత్, జోయ్‌మల్య బాగ్చిలతో కూడిన ధర్మాసనం… జీవించి ఉన్న వ్యక్తిని చనిపోయినట్లు ప్రకటించడం వంటి తప్పులను సరిదిద్దవచ్చని పేర్కొంది. “పౌరసత్వం మంజూరు చేయడం లేదా తీసివేయడం పార్లమెంటు పరిధి, కానీ ఓటర్ల జాబితా నుండి చేర్చడం, మినహాయించడం ఎన్నికల కమిషన్ పరిధిలోకి వస్తుంది” అని బెంచ్ సీనియర్ న్యాయవాది అభిషేక్ సింఘ్వీకి తెలిపింది.
ఆధార్, ఓటరు ID కార్డులు పౌరసత్వానికి రుజువు కావని, ECI వైఖరిని కోర్టు ఆమోదించింది. ఈ సందర్భంగా ఆధార్ చట్టంలోని సెక్షన్ 9ని ఉటంకించింది. 2003-2025 మధ్య జరిగిన చివరి సవరణలో చాలా మంది ఓటర్లు అనేక ఎన్నికలలో పాల్గొన్నారని, కానీ ఇప్పుడు ఎన్నికలకు నెలల ముందు “ఊహాజనిత మినహాయింపు” ఎదుర్కొంటున్నారని సింఘ్వి వాదించారు. “ఐదు కోట్ల మందికి పౌరసత్వాన్ని అకస్మాత్తుగా అనుమానించలేము” అని ఆయన అన్నారు.
ఏవైనా అనుమానాస్పద తొలగింపులు ఉంటే, 2025 జాబితాలో పేర్లను తిరిగి ఉంచాలని ఆదేశించవచ్చని ధర్మాసనం బదులిచ్చారు. ఓటర్‌ రోల్‌లను సవరించే అధికారం ఈసీకి ఉందని సింఘ్వి అంగీకరించారు. కానీ పౌరసత్వాన్ని నిర్ణయించలేమని పేర్కొన్నారు. RJD మనోజ్ ఝా తరపున వాదించిన సీనియర్ న్యాయవాది కపిల్ సిబల్, ఆధార్, రేషన్ కార్డులు, EPIC కార్డులు ఉన్న ఓటర్లను ఇప్పటికే అధికారులు తిరస్కరించారని అన్నారు. ఓటర్లు చెల్లుబాటు అయ్యే పత్రాలను సమర్పించాలని ధర్మాసనం అభిప్రాయపడింది.
బీహార్‌లో చాలా మందికి పత్రాలు లేవని సిబాల్ చేసిన వాదనను జస్టిస్ కాంత్ తోసిపుచ్చారు. ఇటువంటి విస్తృత ప్రకటన దేశవ్యాప్తంగా ఆందోళనలను రేకెత్తిస్తుందని పేర్కొంది. బీహార్‌లోని 7.9 కోట్ల మంది ఓటర్లలో 7.24 కోట్ల మంది SIRకి ప్రతిస్పందించారని, సామూహిక ఓటుహక్కుల తొలగింపు వాదనలను బలహీనపరుస్తున్నారని కోర్టు హైలైట్ చేసింది.
NGO అసోసియేషన్ ఫర్ డెమోక్రటిక్ రిఫార్మ్స్ తరపున న్యాయవాది ప్రశాంత్ భూషణ్ వాదించారు. చనిపోయిన, వలస వచ్చిన లేదా వేరే చోట నమోదు అయివున్న 65 లక్షల మంది ఓటర్ల డేటాను ప్రశ్నించారు. రాజకీయ కార్యకర్త యోగేంద్ర యాదవ్ SIR ఓటర్లను తొలగించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నారని, ముగ్గురు వ్యక్తులను తప్పుగా చనిపోయినట్లు ప్రకటించారని ఆయన పేర్కొన్నారు. ECI న్యాయవాది రాకేష్ ద్వివేది అభ్యంతరం వ్యక్తం చేస్తూ, దీనిని “డ్రామా” అని అభివర్ణించారు. అటువంటి లోపాలను ముసాయిదా దశలో సరిదిద్దవచ్చని అన్నారు.
చిన్న లోపాలు అనివార్యమని బెంచ్ అంగీకరించింది. కానీ, లోపాలు సరిదిద్దడం సాధ్యమేనని నొక్కి చెప్పింది. విచారణ నేడు కూడా కొనసాగుతుంది.
ఆగస్టు 1న ప్రచురించిన ముసాయిదా జాబితా సెప్టెంబర్ 30 నాటికి ఖరారు చేయనున్నారు. SIR కోట్లాది మంది అర్హతగల ఓటర్ల హక్కులను తొలగించగలదని ప్రతిపక్ష నాయకులు ఆరోపిస్తున్నారు, కానీ ECI ఈ ప్రక్రియను “అనర్హులైన వ్యక్తులను తొలగించడానికి”, ఓటర్ల జాబితా స్వచ్ఛతను కాపాడుకోవడానికి ఒక మార్గంగా సమర్థించింది.
