దోహా: ఖతార్ గడ్డపై ఇజ్రాయెల్ ఆకస్మిక దాడి తర్వాత, అరబ్ లీగ్, ఆర్గనైజేషన్ ఆఫ్ ఇస్లామిక్ కోఆపరేషన్ (OIC) వెంటనే ఆగ్రహాన్ని వ్యక్తం చేశాయి. రెండు సంస్థలు దోహాలో అత్యవసర సమావేశాలను ఏర్పాటు చేశాయి. అక్కడ సమావేశాలు ఆవేశపూరిత ప్రసంగాలతో ఆధిపత్యం చెలాయించాయి. నాయకులు, ప్రతినిధులు ఖతార్‌కు తమ “అచంచలమైన మద్దతు”ను ప్రకటించారు, ఈ దాడిని కేవలం ఒక దేశంపై జరిగిన దాడి కాదు, మొత్తం ముస్లిం ప్రపంచంపై జరిగిన దాడి అని పేర్కొన్నారు. కొంతమంది సభ్యులు “అరబ్ నాటో” ఏర్పాటు, ప్రతీకార సైనిక దాడులను పరిగణనలోకి తీసుకోవడం వంటి సాహసోపేత చర్యలను కూడా ప్రతిపాదించారు.
అయినప్పటికీ, మునుపటి సంక్షోభాలలో జరిగినట్లుగా, మాటలు చేతలుగా మారలేదు. ఖండనలు, హెచ్చరికలు, ప్రతీకార డైలాగులు, బలమైన పదాలతో కూడిన తీర్మానాలతో శిఖరాగ్ర సమావేశం ముగిసింది. అరబ్, ముస్లిం ఐక్యత కేవలం వాగ్దానాలకే పరిమితమైంది. అరబ్ లీగ్, OIC బ్యానర్ కింద దాదాపు 50 దేశాలు సంయుక్త ప్రకటన విడుదల చేశాయి. ఖతార్‌కు సంఘీభావాన్ని తెలపడం, దాడిని ఖండించడం తప్ప, ఈ శిఖరాగ్ర సమావేశంలో ఇజ్రాయెల్‌ను పల్లెత్తు మాట అనలేదు.
ఆసక్తికరంగా, శిఖరాగ్ర తీర్మానంలో విరుద్ధమైన స్వరాలు ఉన్నాయి. నాయకులు దురాక్రమణను వ్యతిరేకిస్తామని ప్రతిజ్ఞ చేసినప్పటికీ… అధికారిక పత్రం మాత్రం ఆత్మరక్షణ, సార్వభౌమత్వాన్ని గౌరవించడం, వివాదాల శాంతియుత పరిష్కారం తప్ప బలప్రయోగం చేయకూడదనే సూత్రాన్ని నొక్కి చెప్పింది. ఆంక్షలు, దౌత్య సంబంధాలను సమీక్షించడం వంటి ఉల్లంఘనలకు ప్రతిస్పందనగా ఇజ్రాయెల్‌పై చట్టపరమైన రాజకీయ చర్యలను స్వీకరించాలని సభ్య దేశాలను కోరింది. అయితే, ఎటువంటి దృఢ నిర్ణయాలు తీసుకోలేదు.
ఖతార్ పొరుగు దేశాలు, ప్రాంతీయ మిత్రదేశాల తీరును పరిశీలించినప్పుడు ఈ వైరుధ్యం మరింత స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. ఇజ్రాయెల్‌ను గుర్తించిన యునైటెడ్ అరబ్ ఎమిరేట్స్, బహ్రెయిన్, ఈజిప్ట్, జోర్డాన్, మొరాకో – ఇవన్నీ జాగ్రత్తగా వ్యవహరించాయి. ముఖ్యంగా, ఐదు సంవత్సరాల క్రితం ఇజ్రాయెల్‌తో సంబంధాలను సాధారణీకరించిన అబ్రహం ఒప్పందాలపై సంతకం చేసిన యుఎఇ, బహ్రెయిన్ మరియు మొరాకోలు తమ దేశాధినేతలను కూడా పంపలేదు. బదులుగా, వారు దిగువ స్థాయి ప్రతినిధులను పంపారు. ఇజ్రాయెల్‌ను వ్యతిరేకించడానికి వారు ఇష్టపడటం లేదు.
శిఖరాగ్ర సమావేశం తర్వాత పరిణామాలు
మీడియా వర్గాలలో శిఖరాగ్ర సమావేశం గురించి ఇంకా చర్చ జరుగుతుండగా, ఇజ్రాయెల్ ప్రధాన మంత్రి బెంజమిన్ నెతన్యాహు తన వైఖరిని పునరుద్ఘాటించారు. అమెరికా విదేశాంగ కార్యదర్శి మార్కో రూబియోతో జెరూసలేంలో జరిగిన విలేకరుల సమావేశంలో, హమాస్ నాయకులు “వారు ఎక్కడ ఉన్నా” వారిని వదిలిపెట్టబోమని నెతన్యాహు హెచ్చరించారు, ఇది ఖతార్ సరిహద్దులకు మించి కూడా దాడులు జరిగే అవకాశాన్ని సూచిస్తుంది. “తన సరిహద్దులకు మించి తనను తాను రక్షించుకునే” ఇజ్రాయెల్ హక్కును ఆయన పునరుద్ఘాటించారు. ఇది భూతల దాడులను సమర్థించే పదబంధంగా కనిపిస్తుంది.
మరోవంక కార్యదర్శి రూబియో వాషింగ్టన్ దౌత్యాన్ని సమతుల్యం చేయడానికి ప్రయత్నించారు. దోహా పర్యటనలో, అతను ఖతార్ ఎమిర్‌ను కలిశాడు, హమాస్‌ను నిర్మూలించడానికి ఇజ్రాయెల్ చేస్తున్న ప్రచారానికి అమెరికా “అచంచల మద్దతు”ను పునరుద్ఘాటించాడు. వాషింగ్టన్‌లో, నెతన్యాహు ఖతార్‌పై మళ్ళీ దాడి చేయనని హామీ ఇచ్చారా అని అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్‌ను నేరుగా అడిగినప్పుడు సూటిగా సమాధానం ఇవ్వడానికి ఆయన నిరాకరించారు.
అవమానకరమైన శిఖరాగ్ర సమావేశం
ఈ దోహా శిఖరాగ్ర సమావేశం, అరబ్ మరియు ముస్లిం నాయకుల విశ్వసనీయతను బలోపేతం చేయడానికి బదులుగా, వారి బలహీనతను మాత్రమే హైలైట్ చేసింది. చాలా మంది పరిశీలకులకు, ఈ శిఖరాగ్ర సమావేశం ఇజ్రాయెల్ దాడి కంటే అరబ్, ముస్లిం నాయకత్వాన్ని మరింతగా కించపరిచింది. హాస్యాస్పదంగా, కొన్ని నెలల క్రితం, ఖతార్ ఎమిర్ షేక్ తమీమ్ బిన్ హమద్ అల్ థాని, అమెరికా అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్‌కు దాదాపు $400 మిలియన్ల విలువైన బోయింగ్ 747-8 జెట్‌ను బహుమతిగా ఇచ్చారు – ఈ చర్యను ఖతార్ భద్రతకు బీమా పాలసీగా భావిస్తారు. అయినప్పటికీ, సంక్షోభం తలెత్తినప్పుడు, వాషింగ్టన్ భద్రతకు హామీ ఇవ్వడంలో విఫలమైంది.
ఈ శిఖరాగ్ర సమావేశం ముస్లిం ప్రపంచానికి రక్షకులుగా తమను తాము చిత్రీకరించుకున్న అరబ్ చక్రవర్తుల అసమర్థత, నైతిక దివాలాను బయటపెట్టింది. ఈ నాయకులలో ఎక్కువ మంది తమ సింహాసనాలకు అతుక్కుని, విలాసాలలో మునిగిపోయి, తోటి ముస్లింల బాధలను విస్మరిస్తున్నారని విమర్శకులు భావించారు. వారి వేషధారణలు పిరికివాళ్ళుగా, వారి విధేయత రాజీపడినవిగా విమర్శలకు గురయ్యాయి.
ఈ శిఖరాగ్ర సమావేశం సందేశం స్పష్టంగా ఉంది. అరబ్,ముస్లిం నాయకులు బుజ్జగింపు, దాస్య మార్గంలో కొనసాగుతున్నంత కాలం, వారు ఇలాంటి పరిణామాల నుండి తప్పించుకోలేరు. విదేశీ శక్తులపై నమ్మకం ఉంచి తమ ప్రజలను విడిచిపెట్టే పాలకులకు ఏమి జరుగుతుందో చరిత్ర చూపించింది. సద్దాం హుస్సేన్, గడాఫీల విధి హెచ్చరిక కథలుగా పెద్దదిగా కనిపిస్తుంది. నేటి చక్రవర్తులు తమ మార్గాన్ని మార్చుకోకపోతే ఇలాంటి లక్ష్యాలను చేరుకోవడం కొంత సమయం మాత్రమే కావచ్చు. వారు ఈ వాస్తవికతను ఎంత త్వరగా అంగీకరిస్తే, వేగంగా మారుతున్న ప్రపంచంలో గౌరవం, ఔచిత్యాన్ని కాపాడుకోవడానికి వారికి అంత మంచి అవకాశం ఉంటుంది.
