పారిస్‌ : ఇజ్రాయెల్‌తో కొనసాగుతున్న వివాదాన్ని ముగించే లక్ష్యంతో యూరోపియన్ దేశాలు దౌత్యపరమైన చొరవతో ఇరాన్‌కు విస్తృత శాంతి ప్రతిపాదనను అందించడానికి సిద్ధమవుతున్నాయని గార్డియన్ తెలిపింది. ఫ్రెంచ్ అధ్యక్షుడు ఇమ్మాన్యుయేల్ మాక్రాన్ ఆవిష్కరించిన ఈ ప్రణాళిక ప్రకారం…టెహ్రాన్ తన యురేనియం శుద్ధీకరణను నిలిపివేయాలి. బాలిస్టిక్ క్షిపణి అభివృద్ధిని ఆపేయాలి. మధ్యప్రాచ్యం అంతటా పనిచేస్తున్న ఉగ్రవాద గ్రూపులకు ఆర్థిక సహాయాన్ని అందించకూడదు.
ఈ ప్రతిపాదన ఇటీవలి సంవత్సరాలలో యూరప్ చేసిన అత్యంత విస్తృతమైన శాంతి ప్రయత్నాలలో ఒకటిగా గుర్తింపు పొందింది, ఇది ఇరాన్ అణు ఆశయాలను మాత్రమే కాకుండా టెహ్రాన్‌తో ముడిపడి ఉన్న ప్రాంతీయ అస్థిరత విస్తృత చిత్రపటాన్ని కూడా ఆవిష్కరిస్తుంది. అయితే, విశ్వాసాన్ని పెంపొందించడానికి, ప్రస్తుత శత్రుత్వాలను ఆపడానికి మధ్యంతర ఒప్పందం కుదుర్చుకోకపోతే, ప్రణాళిక పరిధి త్వరిత పరిష్కారం అవకాశాలను క్లిష్టతరం చేస్తుంది.
డొనాల్డ్ ట్రంప్ అధ్యక్ష పదవిలో ఉన్నంత కాలం ఇరాన్ తన యురేనియం శుద్ధి చేయడాన్ని తాత్కాలికంగా నిలిపివేయడం కూడా ఉంది. మరో ప్రతిష్టాత్మక ప్రతిపాదన ప్రకారం ఇరాన్, సౌదీ అరేబియా, యునైటెడ్ అరబ్ ఎమిరేట్స్‌తో సహా ప్రాంతీయ కన్సార్టియం ఆయుధీకరణను నిరోధించడానికి కార్యకలాపాలను ఉమ్మడిగా నియంత్రించడం కూడా ఉంది.
అణ్వస్త్ర వ్యాప్తి నిరోధక ఒప్పందం (NPT)పై సంతకం చేసిన ఇరాన్, తన నేలపై యురేనియంను సుసంపన్నం చేసుకునే హక్కును నొక్కి చెబుతోంది, అంతర్జాతీయ చట్టం ప్రకారం ఈ వైఖరి చట్టబద్ధమైనదని అది చెబుతోంది. కానీ ముఖ్యంగా ఇజ్రాయెల్ ఇటీవలి దాడుల తర్వాత పెరుగుతున్న అంతర్జాతీయ ఒత్తిడి, టెహ్రాన్ రాజీ పడాలనే పిలుపులను తీవ్రతరం చేసింది.
వైమానిక రక్షణ, మౌలిక సదుపాయాల నష్టంతో సైనికపరంగా ప్రతికూలత పెరిగినప్పటికీ, ఇరాన్ ముఖ్యంగా భూగర్భంలో ఫోర్డో అణు కేంద్రం కీలకంగా ఉంది. ఇది సాంప్రదాయ ఇజ్రాయెల్ దాడులకు నిరోధకతను కలిగి ఉంటుంది. బంకర్-బద్దలు కొట్టే మందుగుండు సామగ్రిని ఉపయోగించడాన్ని వాషింగ్టన్ అనుమతించకపోతే, ఇజ్రాయెల్ ప్రధాన మంత్రి బెంజమిన్ నెతన్యాహు తన లక్ష్యాలను తిరిగి అంచనా వేయవలసి రావచ్చు.
టెహ్రాన్‌లో పాలన మార్పు కోసం నెతన్యాహు ఆశలు కూడా తడబడుతున్నట్లు కనిపిస్తున్నాయి. ప్రముఖ ఇరానియన్ సంస్కరణవాదులు కూడా ఇజ్రాయెల్ చర్యలను ఖండించారు. “ఈ యుద్ధంలో చేరవద్దు. దాన్ని ఆపండి. మధ్యప్రాచ్యంలో శాంతికి గొంతుకగా ఉండండని” నోబెల్ శాంతి బహుమతి గ్రహీత నర్గెస్ మొహమ్మది నేరుగా ట్రంప్‌కు విజ్ఞప్తి చేశారు.
అణ్వస్త్ర వ్యాప్తి నిరోధక ఒప్పందం (NPT)పై సంతకం చేసిన ఇరాన్, తన నేలపై యురేనియంను సుసంపన్నం చేసుకునే హక్కును నొక్కి చెబుతోంది, ఈ వైఖరి అంతర్జాతీయ చట్టం ప్రకారం చట్టబద్ధమైనదని అది చెబుతోంది. కానీ అంతర్జాతీయ ఒత్తిడి పెరుగుతుండటం, ముఖ్యంగా ఇజ్రాయెల్ ఇటీవలి దాడుల నేపథ్యంలో, టెహ్రాన్ రాజీ పడాలనే పిలుపులను తీవ్రతరం చేసింది.
ఫ్రాన్స్, జర్మనీ, UK విదేశాంగ మంత్రులు శుక్రవారం జెనీవాలో ఇరాన్ డిప్యూటీ విదేశాంగ మంత్రి అబ్బాస్ అరాఘ్చిని కలిసినప్పుడు మాక్రాన్ యూరోపియన్ వైఖరిని పంచుకున్నారు. గత వారం ఇరానియన్ లక్ష్యాలపై ఇజ్రాయెల్ ఆశ్చర్యకరమైన దాడిని ప్రారంభించిన తర్వాత పాశ్చాత్య దౌత్యవేత్తలతో అరాఘ్చి ముఖాముఖి సమావేశం ఇది.
ఇజ్రాయెల్ వైమానిక దాడులు కొనసాగుతున్నప్పుడు అమెరికాతో ప్రత్యక్ష చర్చల అవకాశాన్ని ఇరాన్ తిరస్కరించింది. “దూకుడు … కొనసాగుతున్న పరిస్థితిలో, అమెరికన్లు చర్చలు కోరుకుంటున్నారని అనేకసార్లు సందేశాలు పంపారు, కానీ దురాక్రమణ ఆగే వరకు సంభాషణకు తావు లేదని మేము స్పష్టంగా చెప్పాము. ఈ నేరంలో భాగస్వామిగా అమెరికాతో మాకు ఎటువంటి చర్చలు లేవని” ఇరాన్ విదేశాంగమంత్రి స్పష్టం చేశారు.
ఇరాన్, ఇజ్రాయెల్ మధ్య ప్రతీకార దాడులు జరిగిన వారం రోజుల తర్వాత జెనీవా చర్చలు ప్రారంభం అయ్యాయి, వాషింగ్టన్ పాత్ర తీవ్ర పరిశీలనలో ఉంది. రోజుల తరబడి అస్పష్టమైన గందరగోళం ప్రదర్శించిన తర్వాత, అమెరికా అధ్యక్షుడు ట్రంప్, ఇజ్రాయెల్‌తో పాటు యుద్ధంలో చేరడంపై ఏదైనా నిర్ణయాన్ని కనీసం రెండు వారాల పాటు ఆలస్యం చేస్తానని ప్రకటించారు, ఈ చర్యను అమెరికా విశ్వసనీయతకు సంకేతంగా టెహ్రాన్ వ్యాఖ్యానించింది.
అదే సమయంలో, యూరోపియన్ దౌత్యవేత్తలు వాషింగ్టన్‌తో సన్నిహితంగా సమన్వయంతో ఉన్నారు. బ్రిటిష్ విదేశాంగ కార్యదర్శి డేవిడ్ లామీ వారం ప్రారంభంలో వాషింగ్టన్‌లో అమెరికా విదేశాంగ కార్యదర్శి మార్కో రూబియోను కలిసి రెడ్ లైన్‌లపై సర్దుబాటు చేసుకున్నారు.
మరోవంక భద్రతా సమస్యల కారణంగా దౌత్యం మరింత క్లిష్టంగా మారింది. ఇరాన్ దౌత్యవేత్తను హత్య చేయడానికి ఇజ్రాయెల్ ప్రయత్నించిందని అరాఘ్చి సలహాదారులలో ఒకరు ఆరోపించడంతో, యూరోపియన్ ప్రభుత్వాలు అతని ప్రయాణానికి భద్రతా హామీలు అందించాల్సి వచ్చింది. రష్యా చర్చలకు మధ్యవర్తిత్వం వహించడానికి ముందుకొచ్చింది, కానీ యూరోపియన్ నాయకులు మాస్కో జోక్యాన్ని గట్టిగా తిరస్కరించారు.
