న్యూఢిల్లీ: ఇజ్రాయెల్-ఇరాన్ మధ్య యుద్ధం తీవ్ర స్థాయికి చేరుకుంటోంది. కీలకమైన ఈ సమయంలో యుద్ధం నుంచి బయటకు వచ్చేందుకు దౌత్యం తప్ప మరో మార్గం లేదు. ఈ మేరకు E3 దేశాలైన జర్మనీ, ఫ్రాన్స్, యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్ దౌత్యపరమైన ప్రయత్నాల ద్వారా ఉద్రిక్తతలను తగ్గించవచ్చు.

ఇరానియన్ అణు సౌకర్యాలు, సైనిక స్థావరాలపై ఇజ్రాయెల్ బాంబుల వర్షం కురిపించడంతో…దీనికి ప్రతిగా ఇరాన్‌, డ్రోన్లు, బాలిస్టిక్ క్షిపణులతో ప్రతీకార చర్యలు తీసుకుంటోంది. ఈ యుద్ధం ఎక్కడికి వెళుతుందో మనకు తెలియదు. ఈ యుద్ధానికి ముగింపు ఎక్కడ ప్రశ్న మనలందరినీ వెంటాడుతోంది. ఏమిటి?

కాగా, ఇజ్రాయెల్ ప్రధాన మంత్రి బెంజమిన్ నెతన్యాహుకు, సమాధానం గందరగోళంగా కనిపిస్తుంది. కలవరపెట్టే విధంగా ఉంది. ఈ యుద్ధం ఇరాన్ అణు ఆశయాలను ఆపడానికి ఒక ముందస్తు దాడి అని ఆయన పేర్కొన్నారు. కానీ మరికొందరు లోతైన, వ్యక్తిగత ఉద్దేశ్యాన్ని సూచిస్తున్నారు: ఇరాన్ ప్రాంతీయ ప్రభావాన్ని, బహుశా టెహ్రాన్‌లో బలవంతపు పాలన మార్పును ఆయన కోరుకుంటున్నారు. ఇవన్నీ కేవలం ఆయన స్వదేశంలో ఎదుర్కొంటున్న అవినీతి విచారణల నుండి దృష్టి మరల్చడం కోసమేనన్న వాదనలు వినిపిస్తున్నాయి. .

అణు సమర్థన
ఈ యుద్ధానికి నెతన్యాహు ప్రాథమిక సమర్థన కొత్తది కాదు. యుఎస్ ఆర్మీ అధికారి హారిసన్ మాన్ ఇటీవల జెటియో న్యూస్‌లో పేర్కొన్నట్లుగా, “ఇజ్రాయెల్ ప్రధాన మంత్రి బెంజమిన్ నెతన్యాహు ఇరాన్ అణు బాంబులను ఉత్పత్తి చేయబోతున్నారని పేర్కొన్నారు – దీనిని ఆయన 90ల నుండి హెచ్చరిస్తున్నారు.” ఈసారి, ఇరాన్ తొమ్మిది అణు వార్‌హెడ్‌లకు తగినంత సుసంపన్నమైన యురేనియంను కలిగి ఉందని ఆయన పేర్కొన్నారు – ఈ సంఖ్యను అంతర్జాతీయ అణు శక్తి సంస్థ (IAEA) స్వతంత్రంగా ధృవీకరించలేదు లేదా అంగీకరించలేదు.

ఇరాన్ యురేనియం సుసంపన్నతలో “గణనీయమైన పెరుగుదల”ను IAEA ఇటీవల గుర్తించినప్పటికీ, ఈ సంవత్సరం మార్చిలో టెహ్రాన్ ఆయుధ కార్యక్రమాన్ని తిరిగి ప్రారంభించినట్లు ఎటువంటి ఆధారాలు లేవని స్పష్టంగా పేర్కొంది. నిజానికి, ఈ సంవత్సరం ప్రారంభంలో, ఇరాన్ అణ్వాయుధాలను చురుకుగా అనుసరించడం లేదని అమెరికా నేషనల్ ఇంటెలిజెన్స్ డైరెక్టర్ పునరుద్ఘాటించారు.

ఇప్పుడు ఎందుకు?
అయితే, సమాధానం ఇరాన్ యురేనియం నిల్వలలో తక్కువగా ఉండవచ్చు. నెతన్యాహు వ్యక్తిగత ఆశయం, సైద్ధాంతిక యుద్ధం వ్యూహాత్మక కలయికలో ఎక్కువగా ఉండవచ్చు – ఇరాన్‌లో పాలన మార్పు, దేశీయంగా, ప్రపంచవ్యాప్తంగా అతని ప్రజా ఇమేజ్‌ను తిరిగి పొందాలన నెతన్యాహు కోరుకుంటున్నారు.

దౌత్యాన్ని దెబ్బతీసే వ్యూహాత్మక నమూనా
నెతన్యాహు రికార్డు ఒక సుపరిచితమైన నమూనాను వెల్లడిస్తుంది: చర్చలను పట్టాలు తప్పించడం, ఉద్రిక్తతను పెంచడం, ఆపై మిత్రదేశాలను జోక్యం చేసుకోవడానికి లాగడం. ఆయన ఒబామా కాలం నాటి జాయింట్ కాంప్రహెన్సివ్ ప్లాన్ ఆఫ్ యాక్షన్ (JCPOA)ని తీవ్రంగా వ్యతిరేకించారు. ఇప్పుడు ట్రంప్ ప్రభుత్వ దౌత్య ప్రయత్నాలను కూడా వదులుకునేలా చేయడానికి ప్రయత్నిస్తున్నారు. అధ్యక్షుడు ట్రంప్ మరొక మధ్యప్రాచ్య వివాదంలో అమెరికాను నేరుగా పాల్గొనడానికి ఇష్టపడకపోయినప్పటికీ, నెతన్యాహు అమెరికన్ జోక్యాన్ని రెచ్చగొట్టడానికి తన శక్తి మేరకు ప్రతిదీ చేస్తున్నట్లు కనిపిస్తోంది.

అమెరికా సెనేటర్ క్రిస్ మర్ఫీ కూడా ఇజ్రాయెల్ చర్యలు “ప్రాంతీయ యుద్ధానికి దారితీసే ప్రమాదం ఉంది, అది అమెరికాకు వినాశకరంగా మారనుంది” అని హెచ్చరించారు. యుద్ధం తీవ్రతరం కావడంతో, ప్రపంచ శక్తులు జాగ్రత్తగా అడుగులు వేస్తున్నాయి. ఒక ప్రాంతంలో ఏమి ప్రమాదంలో ఉందో పునరాలోచించుకుంటున్నాయి

యునైటెడ్ స్టేట్స్: ఇరాన్‌పై ఇజ్రాయెల్ యుద్ధంలో అమెరికా పాల్గొనడానికి అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్ ట్రంప్ వైఖరిలో మార్పు కనిపిస్తోంది. ఈ ప్రక్రియలో, ట్రంప్ తన జాతీయ భద్రతా సలహాదారు తులసి గబ్బర్డ్‌ను పక్కన పెట్టినట్లు తెలుస్తోంది. దీనికి ప్రధానంగా ఆమె ఇజ్రాయెల్ దూకుడు సైనిక విధానంపై ఆందోళన వ్యక్తం చేయడమే కారణమంటున్నారు. ట్రంప్‌ మంత్రివర్గంలోనూ విబేధాలు తలెత్తాయి.

యూరోపియన్ యూనియన్: ఇరాన్‌-ఇజ్రాయెల్‌ యుద్ధంపై యూరోపియన్ యూనియన్ సమతుల్యమైన వైఖరిని కొనసాగించింది, ఇజ్రాయెల్ ఆత్మరక్షణ హక్కును పునరుద్ఘాటించింది, అదే సమయంలో సంయమనం పాటించాలని కోరింది.

పెరుగుతున్న ఉద్రిక్తతలను చల్లబరచడానికి, విస్తృత ప్రాంతీయ సంఘర్షణను నివారించడానికి, E3 దేశాలు – జర్మనీ, ఫ్రాన్స్, UK – నిన్న జెనీవాలో ఇరాన్ విదేశాంగ మంత్రి సెయ్యద్ అబ్బాస్ అరఘ్చిని కలిసాయి. ఈ సమావేశానికి అమెరికా నేరుగా హాజరు కాకపోయినా, దీనికి వాషింగ్టన్ మద్దతు ఉందన్న సంగతి బహిరంగ రహస్యమే.

ఇరాన్ – ఇజ్రాయెల్ మధ్య బ్యాక్‌డోర్ చర్చలు విఫలమయ్యాయి కాబట్టి, EU దౌత్యపరమైన ఒత్తిడి తీసుకురావడం ఒక మార్గంగా కనబడుతోంది. సైనిక పరిష్కారం ప్రాంతీయ అస్థిరతను పెంచుతుందని, మధ్యప్రాచ్యం అంతటా మానవతా విపత్తును ఎదుర్కొంటుందని బ్రస్సెల్స్ నొక్కి చెబుతూనే ఉంది.

రష్యా: మాస్కో ఇజ్రాయెల్ చర్యలను ఖండించింది. అమెరికా ఉద్రిక్తతకు వీలు కల్పిస్తోందని ఆరోపించింది. నేరుగా యుద్ధంలోకి ప్రవేశించే అవకాశం లేనప్పటికీ, రష్యా UNలో టెహ్రాన్‌కు మరింత సైనిక హార్డ్‌వేర్, దౌత్య రక్షణతో సహాయం చేయగలదు.

చైనా: బీజింగ్ నిశితంగా గమనిస్తూ ఇరాన్‌తో దాని ఆర్థిక సంబంధాలను సమతుల్యం చేస్తోంది. ప్రత్యక్ష సైనిక మద్దతును అందించే అవకాశం లేనప్పటికీ, చమురు ప్రవాహాలను, ప్రపంచ వాణిజ్యాన్ని దెబ్బతీసే పూర్తి స్థాయి యుద్ధాన్ని నిరోధించడానికి చైనా తెరవెనుక పని చేయవచ్చు.

కీలక సభ్యుల మధ్య విభేదాలు ఏదైనా అర్థవంతమైన ప్రతిస్పందనను నిలిపివేస్తూనే ఉంటాయి కాబట్టి, ఐక్యరాజ్యసమితి ఇంకా ముందుకు సాగే మార్గాన్ని కనుగొనలేదు.

ఇరాన్ ప్రతిస్పందన
ఇరాన్ ఇప్పటివరకు వ్యూహాత్మక సంయమనంతో స్పందించింది – ఇజ్రాయెల్ సైనిక, నిఘా సౌకర్యాలను లక్ష్యంగా చేసుకుంది. కానీ అమెరికా ఇజ్రాయెల్‌తో చేరాలని నిర్ణయించుకుంటే ఇది మారవచ్చు. ముఖ్యంగా భూగర్భంలో ఉన్న ఫోర్డో అణు కేంద్రాన్ని నాశనం చేయడానికి ప్రయత్నిస్తే ఈ యుద్ధాన్ని మరింత తీవ్రతరం చేస్తుంది.

ఉద్రిక్తతలు పెరిగి విస్తృత స్పిల్‌ఓవర్ ప్రమాదం పెరిగేకొద్దీ ఇరాన్ తన ప్రాంతీయ మిత్రదేశాల నెట్‌వర్క్ – లెబనాన్‌లోని హిజ్బుల్లా, యెమెన్‌లోని హౌతీలు, ఇరాక్‌లోని మిలీషియాల వైపు మొగ్గు చూపవచ్చు. మొత్తంగా ఈ యుద్ధం దౌత్య మార్గాల ద్వారా మాత్రమే ఆపేందుకు ఆస్కారముంది.