న్యూఢిల్లీ: ఈ సంవత్సరం కేంద్ర బడ్జెట్‌లో కొన్ని శాఖలకు నిధుల కేటాయింపులు ఘనంగా ఉన్నట్లు గణాంకాలు ఉన్నప్పటికీ, నిశితంగా పరిశీలిస్తే దేశంలోని పేదలకు ఇబ్బంది కలిగించే వాస్తవాలు వెలుగులోకి వచ్చాయి.
అనేక అట్టడుగు వర్గాలకు ఉపయోగపడే ప్రధాన పథకాలు, అవసరమైన కార్యక్రమాలకు నిధుల తగ్గింపు కనిపించింది. ఈ సూక్ష్మమైన ఇంకా ముఖ్యమైన మార్పు… అవసరమైన వారికి మద్దతు ఇచ్చే వ్యవస్థలను బలహీనపరిచే ప్రమాదం ఉంది.
వివిధ సంవత్సరాల బడ్జెట్ పత్రాలను పరిశీలిస్తే ఈ విషయం బోధపడుతుంది.
ఇటీవలి సంవత్సరాలలో, ప్రభుత్వ మొత్తం వ్యయంలో కీలకమైన సామాజిక రంగాలకు నిధుల కేటాయింపులు క్రమంగా తగ్గుతున్నాయి. ఏవైనా పెరుగుదల ఉన్నా కేవలం అంతంత మాత్రమే. 2015-16తో పోల్చితే అత్యంత ముఖ్యమైన కోతలను ఎదుర్కొన్న సామాజిక అంశం ఆహార సబ్సిడీ, సాంఘిక సంక్షేమం, విద్య, ఆరోగ్యం,ఎరువుల సబ్సిడీ ఉన్నాయి.
ఉదాహరణకు, ఆహార సబ్సిడీకి కేటాయింపులు 2015-16లో 7.79% నుండి 2024-25 బడ్జెట్ అంచనాలలో 4.26%కి తగ్గాయి. సాంఘిక సంక్షేమ నిధులు 1.7% నుండి 1.1%కి, విద్య 3.75% నుండి 2.61%కి, ఆరోగ్యం 1.91% నుండి 1.85%కి, ఎరువుల సబ్సిడీ 4.04% నుండి 3.4%కి పడిపోయింది. అదే సమయంలో, పింఛను కేటాయింపులు 5.05% వద్ద నిలిచిపోయాయి.
దీనికి విరుద్ధంగా, వ్యవసాయం, అనుబంధ కార్యకలాపాలు, గ్రామీణాభివృద్ధికి కేటాయింపులు అదే కాలంలో వరుసగా 1.3% నుండి 3.1%, 5.04% నుండి 5.5%కి పెరిగాయి.
నిధులలో ఈ తగ్గింపులు బడ్జెట్ ప్రాధాన్యతలలో సంబంధించిన ధోరణిని హైలైట్ చేస్తాయి, దేశంలోని పేదలకు మద్దతు ఇచ్చే వ్యవస్థలను బలహీనపరిచే అవకాశం ఉంది.
ప్రధాన ప్రభుత్వ పథకాలు ఖర్చులో గణనీయమైన తగ్గింపుతో ఈ కార్యక్రమాలపై ఎక్కువగా ఆధారపడే సమాజంలోని అట్టడుగు వర్గాలు, నిధుల కోతతో ఇబ్బందులు పడుతున్నారు. కేంద్ర బడ్జెట్‌ను నిశితంగా పరిశీలిస్తే ప్రధాన సామాజిక అంశాలు తగ్గింపులు ఈ విధంగా ఉన్నాయి.
ఉపాధిహామీ (MGNREGA)
ఒకప్పుడు గ్రామీణ ఉపాధికి మూలస్తంభంగా ఉన్న MGNREGA కోసం ఖర్చు 2015-16లో మొత్తం వ్యయం (TE)లో 2.09% నుండి 2024-25 బడ్జెట్ అంచనాలలో 1.78%కి తగ్గింది.
జాతీయ వృద్ధాప్య పెన్షన్ పథకం (NSAP)
జాతీయ వృద్ధాప్య పెన్షన్ పథకం, ఇందిరా గాంధీ జాతీయ వికలాంగుల పెన్షన్ పథకం, జాతీయ కుటుంబ ప్రయోజన పథకం, అన్నపూర్ణతో కూడిన జాతీయ సామాజిక సహాయ కార్యక్రమం నిధులు 0.48% నుండి 0.20%కి పడిపోయాయి.
సమగ్ర శిక్షా అభియాన్
SSA, RMSA, ఉపాధ్యాయ విద్యను ఏకీకృతం చేయడానికి 2018లో ప్రారంభించిన ఈ ఇంటిగ్రేటెడ్ పథకం, 2015-16లో TEలో 1.46% నుండి 2024-25లో 0.78%కి తగ్గించారు
పీఎం పోషన్
మధ్యాహ్న భోజన పథకం స్థానంలో కార్యక్రమం 0.51% నుండి 0.26% వరకు ఖర్చులో భారీగా కోత పెట్టింది.
పోషకాల ఆధారిత సబ్సిడీ పథకం
రైతులకు సబ్సిడీ ఎరువులు అందించడం వల్ల ఈ పథకం కేటాయింపు 1.23% నుంచి 0.93%కి తగ్గింది.
యూరియా సబ్సిడీ
రైతులకు కీలకమైన భాగం, ఖర్చును 2.82% నుండి 2.47%కి తగ్గించారు.
పంట బీమా
రైతుల ఆత్మహత్యలు పెరుగుతున్నప్పటికీ, ఈ కీలకమైన భద్రతా వలయం 0.17% నుండి 0.30% వరకు స్వల్ప పెరుగుదలను మాత్రమే చూసింది.
ప్రధాన మంత్రి స్వస్త్య యోజన
ఆరోగ్య సంరక్షణ నిధులు 0.09% నుండి 0.05%కి తగ్గించారు.
ప్రధాన మంత్రి ఉపాధి కల్పన కార్యక్రమం
దేశంలో నిరుద్యోగం పెరుగుతున్నప్పటికీ, ఈ పథకం బడ్జెట్ 0.07% నుండి 0.05%కి తగ్గించారు. అయినప్పటికీ లక్షలాది ఉద్యోగాలు కల్పిస్తామని మోదీ చెబుతున్నారు.
పీఎం కిసాన్
రైతు కుటుంబాలకు ఆర్థిక సహాయం అందించేందుకు 2019లో ప్రారంభించబడిన ఈ పథకం కేటాయింపు 2019-20లో TEలో 1.8% నుండి 2024-25లో 1.2%కి పడిపోయింది.