ముజఫర్‌నగర్: ఢిల్లీకి కేవలం 110 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న ముజఫర్‌నగర్ జిల్లా మిరాపూర్‌లోని ఢిల్లీ-పౌరీ హైవేపై ఉన్న లక్కీ శుద్ధ్ భోజనాలయ వద్ద ధాబా యజమాని గుల్షాద్ ఖాన్ 10-12 రోజుల యాత్రా సమయంలో తినుబండారాల మూసివేత గురించి అరవింద్ శర్మతో చర్చలో మునిగిపోయాడు.
శర్మ ఓ కిరణా వ్యాపారి, ఈ రోడ్డు పక్కన తినుబండారాలకు ఆహార పదార్థాలను సరఫరా చేస్తాడు. తన కస్టమర్లుగా ఉన్న దాబా యజమానుల్లో ఆరుగురు ముస్లింలేనని ఆయన పేర్కొన్నారు. వారి ధాబాలు మూసేస్తే, అది అతని వ్యాపారంపై ప్రభావం చూపుతుంది. మాంసాహారం అందించే ధాబాలను మూసివేయమని కోరితే ఎవరైనా అర్థం చేసుకోవచ్చని శర్మ నొక్కిచెప్పారు, అయితే “శాఖాహార ధాబాలను” చేర్చడం తప్పు అని ఆయన సూచించారు. “ఇక్కడ హిందు-ముస్లింలు కలిసి పని చేస్తారని ఆయన వాపోయారు.”
“ముస్లిం దాబాను మూసివేయడం వల్ల ప్రయోజనం ఏమిటి?” అని శర్మ ప్రశ్నించారు. “మీరు మాంసాహార తినుబండారాలను విక్రయించే షాపు మూసివేస్తున్నారంటే, అందులో అర్థం ఉంది. అయితే స్వచ్ఛమైన శాకాహారాన్ని విక్రయిస్తున్న వారిని మూసివేయడం ఏమిటి?
“అతను (గుల్షాద్) ముస్లిం అయినప్పటికీ హిందూ పేరును ఉపయోగిస్తున్నాడు. అది తప్పు. అతను ‘స్వచ్ఛమైన శాఖాహారం’ అమ్ముతున్నాడు. అయితే ముస్లిం పేరును ఉపయోగించాలి. అప్పుడు సమస్య ఉండదు, ”అన్నారాయన.
ముజఫర్‌నగర్‌లోని ధాబాల యాజమాన్యం లేదా నిర్దిష్ట కమ్యూనిటీలతో అనుబంధాన్ని స్పష్టంగా గుర్తించడానికి వాటి పేరు మార్చాలని యూపీ ప్రభుత్వం ఆదేశించింది. ఉద్యోగులు – దాబా యజమానులు ఇద్దరూ శోకసంద్రంలో మునిగిపోవడంతో ఈ దాబాలలో వాతావరణం భయంకరంగా ఉంది.
తన ధాబాలో పనిచేసే 18 మందిలో 17 మంది హిందువులేనని ఖాన్ నొక్కిచెప్పారు. అంతేకాకుండా, పాల వ్యాపారి, చిప్స్ తెచ్చే లేదా రేషన్, కూరగాయలు అందించే సేల్స్‌మెన్ అందరూ హిందువులే. దాబా మూసి ఉంచితే వారి జీవనోపాధి దెబ్బతింటుంది. పేరు మార్చడం వలన వారు కస్టమర్లను కోల్పోతారు. “ఇది తప్పు. సమాజంలో చీలికను కలిగిస్తుంది,” అని అతను చెప్పాడు.
కన్వార్ రూట్‌లోని దాబాల పేర్లను మార్చే కథ ఇక్కడితో ముగియదు. ఇది కేవలం ఖతౌలీ-ముజఫర్‌నగర్ కన్వార్ మార్గంలో మాత్రమే కాదు, హరిద్వార్‌కు వెళ్లే ప్రతి రహదారిలోనూ ఇది జరుగుతుంది.
ముఖ్యంగా సహారన్‌పూర్, షామ్లీ, ముజఫర్‌నగర్, ఢిల్లీ-పౌరీ జాతీయ రహదారి ప్రాంతాలు ఇటువంటి ఉత్తర్వులతో ప్రభావితమయ్యాయి. వందలాది దాబా యజమానులు, ఈ వ్యాపారాలతో అనుబంధమున్న వేలాది కుటుంబాలు ప్రభావితమవుతాయి. పెద్ద పెద్ద దాబా యజమానులు, రెస్టారెంట్ యజమానులు, ఛాందసవాద హిందూ సంస్థలతో సంబంధం ఉన్న కొందరు నాయకులు, ఈ మొత్తం విషయానికి సూత్రధారి, హిందుత్వ నాయకుడు యశ్వీర్ మహరాజ్ మినహా అందరూ ఈ చర్యతో విస్తుపోయారు.
మొత్తం వ్యాపార చక్రం ప్రభావితమైంది. రాష్ట్రంలో ఏడేళ్లుగా ఆదిత్యనాథ్ నేతృత్వంలోని భారతీయ జనతా పార్టీ (బిజెపి) ప్రభుత్వం అధికారంలో ఉన్నప్పటికీ, ఇది గత మూడేళ్లుగా మాత్రమే జరగడం అత్యంత దారుణం. గతంలో లేని కార్యాచరణను ఈసారి కూడా ముమ్మరం చేశారు. పశ్చిమ ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని ఈ జిల్లాల్లోని ఇటీవలి ఎన్నికల పరాజయం కూడా ఒక కారణంగా భావించవచ్చు.
ఇదంతా ఎక్కడ మొదలైంది?
ముజఫర్‌నగర్‌లోని బాఘ్రాలోని షామ్లీ రోడ్డులో యశ్వీర్ నడుపుతున్న ఆశ్రమం ఉంది. కోవిడ్ -19 మహమ్మారి తగ్గిన తర్వాత మూడేళ్ల క్రితం కన్వర్ యాత్రను తిరిగి ప్రారంభించినప్పుడు, యశ్వీర్ ముజఫర్‌నగర్ పోలీసులకు ‘స్వచ్ఛమైన శాఖాహారం’ గుర్తుతో పాటు హిందూ పేర్లను కలిగి ఉన్న 50 కంటే ఎక్కువ ధాబాల జాబితాను అందజేసాడని ముస్లింలు ఆరోపిస్తున్నారు. ఇది యాత్ర సమయంలో కన్వర్ యాత్రికులను గందరగోళానికి గురి చేసింది.
కన్వర్ యాత్ర సమయంలో ఈ తినుబండారాలను మూసివేయాలని లేదా వాటి పేరు మీద తమ గుర్తింపును ప్రదర్శించాలని యశ్వీర్ కోరారు. ముస్లింల ఆధీనంలోని దాబాలలో ఆహారం తినడం వల్ల కన్వారియాల మతం భ్రష్టు పట్టిందని ఆరోపించారు.
మతపరమైన వివక్షకు సంబంధించిన ఈ విషయాన్ని పోలీసు ఉన్నతాధికారులు ఆమోదించలేదు. సీరియస్‌గా తీసుకోలేదు. ఇది యశ్వీర్‌ను కలవరపెట్టింది. అతను ద్వేషపూరిత ప్రసంగాలతో ముజఫర్‌నగర్‌లో నిరసనను నిర్వహించాడు. మత సామరస్యం చెడిపోతుందనే భయం మధ్య, విషయం లక్నోకు చేరుకుంది.
2022లో ఇలాంటి ధాబాలన్నీ గుర్తించారు. దాబా యజమానులు, అందులో పనిచేస్తున్న ఉద్యోగుల జాబితాను సిద్ధం చేశారు. 2023లో, ముస్లిం యజమానులు నిర్వహిస్తున్న అన్ని ధాబాలు ఎటువంటి వ్రాతపూర్వక ఉత్తర్వులు లేకుండా మూసివేసారు. ఈ ఏడాది మరో అడుగు ముందుకు వేసి 230 కిలోమీటర్ల పొడవైన కన్వార్ మార్గంలో దాబాలతో పాటు ముస్లింలకు చెందిన అన్ని రకాల దుకాణాలను గుర్తించాలని ఆదేశాలు జారీ చేస్తున్నారు.
ముఖ్యంగా, ముస్లిం దాబా యజమానులు ముస్లిం పేర్లను ఉపయోగించాలని లేదా తినుబండారాల హోటళ్లను మూసి ఉంచాలని ఆదేశించారు. అంతేకాదు, ముస్లిం ఉద్యోగులకు సెలవు మంజూరు చేయాలని హిందూ దాబా యజమానులను కోరారు.
రేషన్ దుకాణాలు, పండ్లు, కూరగాయల విక్రేతలు కూడా తమ మతపరమైన గుర్తింపును ప్రదర్శించాలని కోరారు. ఈ మొత్తం కసరత్తు ఆ ప్రాంతంలోని సామాజిక సామరస్యాన్ని చెడగొట్టిందని, ఈ నిర్ణయం తీవ్ర విమర్శలను ఎదుర్కొంటోంది. ఒక రకంగా ఇది ముస్లింలను బహిష్కరించే ప్రచారంగా అభివర్ణిస్తున్నారు.
నిస్సందేహంగా, ఈ చర్య సామాజిక సామరస్యానికి పెను ముప్పును కలిగిస్తుంది. గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా, ముస్లింలు అధికంగా ఉండే ఈ ప్రాంతంలో కన్వర్ యాత్రను విజయవంతంగా నిర్వహించడానికి స్థానిక ప్రభుత్వం పెద్ద సంఖ్యలో ముస్లింల సహాయాన్ని తీసుకుంది. యాత్ర వైభవం నిరంతరం పెరుగుతోంది. గతేడాది రెండు కోట్ల మందికి పైగా కన్వారియాలు ఈ యాత్ర చేశారు. వీరిలో కోటి మందికి పైగా కన్వారియాలు ముజఫర్‌నగర్‌లోని మీనాక్షి చౌక్‌ను దాటారు. మీనాక్షి చౌక్ ముజఫర్‌నగర్‌లోని ప్రసిద్ధ ఖలాపర్ ప్రాంతంలో వస్తుంది.
గత పదేళ్లుగా పైగామ్-ఇ-ఇన్సానియత్, అవాజ్-ఎ-హక్ మరియు సెక్యులర్ ఫ్రంట్ వంటి అనేక స్థానిక సంస్థలు మీనాక్షి చౌక్ గుండా వెళ్లే కన్వారియాలకు సేవ, ఆతిథ్యం అందించే అనేక శిబిరాలు ఏర్పాటు చేశారు. ఈ చౌక్‌లో ప్రతి సంవత్సరం భండారాలను (ఉచిత విందు) నిర్వహించాయి. వైద్య శిబిరాలను కూడా నిర్వహించడం ద్వారా కన్వారియాలకు సేవలందించాయి.
ఇలాంటి శిబిరాలు, ప్రత్యేకంగా ముస్లింలు మాత్రమే నిర్వహిస్తున్నారు. పొరుగున ఉన్న షామ్లీ, సహరాన్‌పూర్ మరియు ఖతౌలీలలో కూడా సంవత్సరాలుగా ఇలాంటి ఏర్పాటు చేస్తున్నారు. యాత్రలో వందలాది మంది ముస్లిం యువకులు, సామాజిక కార్యకర్తలు, ప్రజాప్రతినిధులు వాలంటీర్లుగా ప్రభుత్వానికి సహకరించేవారు.
ముజఫర్‌నగర్‌కు చెందిన ఆసిఫ్ రాహి, దిల్షాద్ పెహెల్వాన్, గౌహర్ సిద్ధిఖీ, మెహబూబ్ అలీ, సత్తార్ మన్సూరి, ఉమర్ అహ్మద్ దశాబ్దాలకు పైగా ఈ పని చేస్తున్నారు. కిద్వాయ్ నగర్ నివాసి, న్యాయవాది అహ్మద్ ఇటీవలి పరిణామాలపై ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తూ ఇది సరికాదని అన్నారు. ఇలాంటి చర్యలు సామరస్యానికి విఘాతం కలిగిస్తాయని ఆయన సూచించారు.
న్యాయవాది అహ్మద్ తన స్వహస్తాలతో కన్వరియాలకు సేవ చేశానని, వారికి మందులు ఇచ్చానని, వారి గాయాలకు కట్టు కట్టానని చెప్పారు. గతంలోనూ వారికి పండ్లు, ఆహారం తినిపించానని తెలిపారు. “ఇప్పుడు, సృష్టిస్తున్న ఈ వాతావరణం ముస్లింలను విలన్‌లను చేయడానికి ప్రయత్నిస్తోంది. బురఖా ధరించి లేదా టోపీ ధరించి కన్వర్ యాత్ర మధ్యలో ఎవరైనా పట్టుబడితే? ఏమైనా ఉందా? అదొక్కటే మా భయం. కన్వర్ యాత్ర జరుగుతున్నంత కాలం ముస్లింలు ఇళ్ల నుంచి బయటకు రాకూడదనే ఆదేశం ఒక్కటే జారీ కావాల్సి ఉంది.